Blogberichten 2019

De waarheid

19 december 2019

In een bijeenkomst in september van Forum voor Democratie hield de voorman van de partij een openingsspeech. In het openbaar en niet achter gesloten deuren. Iedereen kan horen wat de partijleider zegt. En dan blijkt hij totale onzin uit te kramen. Er is volgens hem geen milieuprobleem dat veroorzaakt wordt door menselijk gedrag. En dat is zijn mening. We luisteren dan naar een Tweede Kamerlid die een partij toespreekt.

Meestal laat ik dat soort uitlatingen voorbij gaan, maar dit is zo stuitend. Alsof er geen wetenschappelijke basis is voor het milieuprobleem. Meer dan 1000 wetenschappers hebben dat uitgezocht en vastgesteld. De aarde warmt op tengevolge van de uitstoot van broeikasgassen door de manier waarop wij leven. Dat kan je niet leuk vinden of bedreigend maar het is wel zo. Dat ontkennen is in strijd met de feiten en dus een leugen. Zo worden de (potentiële) kiezers van die partij voorgelogen.

Maar er zijn tegenwoordig meer, politiek belangrijke, personen die zich zo gedragen. Zo was Boris Johnson eens een, voor Engeland, belangrijk journalist en schreef complete onzin over Europa. En dat werd in belangrijke kranten gepubliceerd. Daar is hij als parlementariër mee doorgegaan en nu als premier gaat hij gewoon verder. Over Trump hoef ik niet meer te schrijven. Van hem is het bekend genoeg. Het beïnvloedt de kiezers die op een verkeerde basis hun stem uitbrengen.

Nu is er geen absolute waarheid. Dus je mag van alles wat vinden. En zeggen dat dat de waarheid is en dat jij die, toevallig of niet, weet. Maar feiten kunnen alleen weerlegd worden door andere feiten en niet door een andere mening. En wetenschappelijk gezien mag en moet er aan alles getwijfeld worden. Feiten staan los van de waarheid. Een aantal grafieken die Baudet in de Tweede Kamer laat zien, worden door een ander lid (op dit gebied gespecialiseerd) als selecteerde informatie bestempeld. Zo bewijst hij zijn eigen gelijk. Jammer genoeg haalt dat niet de grote publiciteit en de media. En zo blijft het beeld bestaan dat FvD de waarheid vertelt over de milieusituatie.

In mijn werk ondersteunde ik leden van ondernemingsraden. Stel je voor dat or-leden zo met de feiten omspringen. En nogmaals: er is geen absolute waarheid, maar de feiten moeten wel boven tafel komen. Ook in het overleg met de bestuurder zal het vaak over meningen en feiten gaan. En een mening kan een goede bron van discussie zijn en feiten moeten gebaseerd zijn op onderzoek en analyse en daar kan ook overleg over nodig zijn.

Zo blijkt het nut van overleg voeren. Maar als de leden in de or geen mening en geen andere feiten hebben dan is overleg gedoemd tot luisteren en ja-knikken. Dus de inbreng van de or-leden bestaat uit meningen en andere feiten en andere analyses en dat is nuttig voor de bestuurder en de andere or-leden. Het voortbestaan van de or zal van deze kwaliteit afhangen en heeft de pr zelf in de hand.

De or is dus nog lang niet op z’n retour. Meningen van de medewerkers doen er toe en zorgen voor een versterking van de besluitvorming. Brede tegenstem en georganiseerd in een structuur zoals bij de or is een grote waarde voor de onderneming van klein tot groot. Tata Steel mag er trots op zijn.

Verlichting NU

5 december 2019

In de viering van 24 november mocht ik een glorieus moment of een hoopgevend bericht vertellen. Mijn voorkeur ging uit naar een hoopvol bericht. Want zowel het verschijnen van dit boek als de inhoud zijn hoopvol. Dan heb ik het over het boek: Verlichting NU.

Het is de titel van het boek van Steven Pinker dat gaat over de vooruitgang van de mensheid. Met daarbij de niet uitgesproken verwachting dat ook in de toekomst de mensheid het wel zal redden. Hij trekt een aantal conclusies uit de ontwikkelingen van na de Verlichting.

In de achter ons liggende jaren van de mensheid zijn we rijker geworden, gezonder, leven meer in vrede, en zijn zelfs steeds gelukkiger geworden. En niet alleen in de westerse wereld maar in de gehele wereld. Hij onderbouwt dat met grafieken en tabellen over ongeveer 400 tot 500 jaar. En bewijst dat kennis en wetenschap veel vooruitgang gebracht heeft.

Wie de krant erop naslaat krijgt soms de indruk dat het einde van wereld nadert. Maar Steven Pinker laat zich niet uit het veld slaan en kijkt naar de feiten. Hij onderzoekt de wetenschappelijke literatuur en zet die feiten op een rijtje. Hij stelt grafieken op en maakt overzichten die aantonen wat de vooruitgang is. Hij komt tot de conclusie dat het idee van het einde van de wereld onjuist is, zelfs volkomen onjuist.

De Verlichting heeft ons de redelijkheid gebracht, het humanisme en de vooruitgang. En dat werkt nog steeds. Want deze uitgangspunten zijn tijdloos. Ze staan wel onder druk. Grote groepen mensen denken dat deze uitgangspunten niet meer werken en ook de verkeerde resultaten geven. Er ontstaat fake nieuws en er ontstaan drogredeneringen. Dat maakt de verwarring nog groter. Zelfs doet dat nieuwe politieke partijen ontstaan.

Maar … Lees het boek en je raakt overtuigd.

Snapt u het?

21 november 2019

Een forse maatregel vinden sommigen het. Er mag overdag straks nog maar 100 km/uur worden gereden. Maar in de avond en nacht mag de oude snelheid gereden worden. Een compromis met de VVD. En zo modderen we maar door. Van compromis naar compromis want zo werkt de politiek. Maar over de vraag of je over deze thema's wel een compromis kan sluiten hoor je niemand. Er zijn veel thema's waar je geen compromis kan sluiten. Een vuur steek je aan of niet. Je neemt en griepprik of niet. Je betaald je rekening want niet betalen kan niet. We zijn als Nederland ver uit het smerigste land van Europa. En dan nemen we nog maar een halve maatregel voor alleen overdag. Dat is het effect van het compromis gedrag van dit kabinet. En de rechter vindt dit ook. Tot aan de Raad van State is er nu een vonnis. Maar dat was er al na het vonnis van de Urgenda zaak. Zelfs nu ook nog over het terughalen van de Nederlandse kinderen uit Syrië. Ik snap niet dat de overheid zich niet aan de eigen wetten en de getekende overeenkomsten houdt.

Zitten de gekozen vertegenwoordiger te slapen? Of is men het kompas kwijt? Heeft men eigenlijk wel een kompas? Nou ik denk het niet. Met Rutte voorop heeft men de visie op het bestaan aan de kant gezet. Want dat werkte beter. Dan heb je geen last van de olifant in de porseleinkast. En nu hebben we een regering die ook geen last heeft van de eigen wetten en gemeenschappelijk doel. We willen allemaal meer ook regering, meer waar voor ons geld. Groei ten koste van alles. En dan blijkt dat die groei vastloopt op de milieuproblemen. We vragen te veel van ons moedertje aarde. Te veel gif in de grond en nergens meer schone lucht. Lawaai overal zeker nu in herfst met de bladblazers. En Schiphol moet groeien totdat er weer bezwaar ingediend wordt bij een rechtbank. En voor het wijzigen van de Europese natuurgebieden is gelukkig toestemming nodig van de Europese Commissie. Vroeger toen de auto nog een gewoon vervoermiddel was kon je 80 km/uur rijden een harder ging die gewoon niet. Nu kan dat wel en moet dat gelijk in de praktijk gebracht worden. Gelukkig hebben we dat voor onze gezondheid niet. Voor voeding is er een strikt toelatingsbeleid. En roken staat op het punt verboden te worden. Maar niet voor de luchtvervuiling en landbouwgif. De vogels vallen dood van het dak maar niemand denkt aan de gevolgen van landbouwgif. In een uitzending van Pauw was een discussie over Parkinson was een deskundige over eten die niet uit sloot dat een oorzaak in het hoge gebruik van landbouwgif zou kunnen liggen. Dat overigens ook aangewezen is als bron van de daling van het aantal insecten. Zonder visie gaat het volk ten gronde. We moeten een richting kiezen en een visie ontwikkelen over waar we naartoe willen. Dat is te snappen en maakt een einde het compromissenbeleid.

Bloemen

7 november 2019

Tot mijn grote verrassing kreeg ik eind september de bloemen uit de dienst aangeboden. Mijn vrouw was er ook zeer mee ingenomen. Prachtige bloemen en ze staan te pronken in de kamer. En dat na mijn blog die ging over viespeuken. Je zou bijna denken dat het bedoeling was om wat goed te maken.

Of denkt men nu: we zijn toch ‘geneigd tot alle kwaad’? Het is overigens wel de bedoeling van de blogs dat het een beetje pijnlijk is. In de blogs kijk ik naar onze eigen samenleving en zie dan allerlei opmerkelijkheden. Dat zijn dan precies die onderwerpen die niet deugen of waar de overheid tekort schiet.

Daar laat ik dan de lezer bij meekijken. Soms ook van meegenieten, want ik ben (vrij naar Remco Campert) geen ’Somberman’. Voor de opmerkelijkheden van de afgelopen weken kan de vlag wat mij betreft uit. Het rapport Remkes benoemde al veel van de bekende problemen. De commissie koos niet voor oplossingen daarvan maar voor een strategiewijziging: de natuur moet beter beheerd worden. En dan mag de winst in het beperken van de CO2 uitstoot niet direct gebruikt worden voor het doorgaan op de bekende weg. En nu probeert de regering ook een uitweg te vinden in het stikstofdebat.

Minder hard rijden, minder vee en kleinere boerenbedrijven en eerder stoppen met gasgebruik. Ook de mensen die daar weerstand tegen hebben worden geactiveerd. Er zijn forse reacties van de vervuilende sectoren. We gaan hete tijden tegemoet. Dat moet ook want die weerstanden zijn er en moeten gehoord en gezien worden. Bij de democratie horen allerlei verschillen aan bod te komen.

Maar ook het werk van de Raad van State in ons land mag geprezen worden. De democratie en het recht werkt dus weer. Velen vinden trouwens dat die instellingen niet hun instellingen zijn en willen ervan af. De populisten verkondigen dit standpunt. Dat wordt dus spannend want die stroming kent veel aanhangers.

We hebben ons in de nesten gewerkt en nu moeten we de rommel opruimen. Dat zal op veel terreinen en bij veel mensen pijn gaan doen want we waren gewend geraakt aan overvloed. Maar het roer is om en kan niet meer terug. De natuur moet beter beschermd worden. De regering zal hard moeten werken en krijgt alle problemen over zich heen. De rommel moet gewoon opgeruimd worden. De bloemen ook want die zijn uitgebloeid.

Cape l'Agulhas

24 oktober 2019

Lieve Hagediensters,

Gister hebben we het eindpunt bereikt van onze ‘Pelgrimstog van Hoop’, een tocht van 3 weken door de Kaapprovincie in Zuid Afrika. Het eindpunt is het meest zuidelijke puntje van Afrika, waar de Atlantische en Indische Oceaan bij elkaar komen.

Volgens ons pelgrimsgidsje is het de bedoeling om daar het Zuid Afrikaanse volkslied te zingen. Flarden daarvan kennen we ( en jullie waarschijnlijk ook) van de kippevel-momenten bij de aanvaarding van Nelson Mandela’s presidentschap en bij zijn begrafenis. Maar de 5 talen die het volkslied verenigt, zijn voor ons te ingewikkeld. Gelukkig kwam er een groep jonge mensen, van verschillende kleur, juist op dat moment, ook het gedenkteken bezoeken. Nadat we hen uitlegden dat we hulp nodig hadden, zongen ze uit volle borst, allemaal uit het hoofd, hun Anthem, hun volkslied. Dit moment vat onze tocht eigenlijk precies samen.

We liepen drie weken lang door de geschiedenis van dit land om de hoop te voeden op de toekomst voor Zuid Afrika. De hoop op een land dat zijn diversiteit als rijkdom ziet, dat de pracht van natuur en cultuur voor iedereen beschikbaar maakt en in staat zal zijn de grote ongelijkheid tussen rijk en arm om te buigen tot nieuwe verhoudingen. We hebben gezien hoe de oude tradities van de Khoi en de San mondjesmaaat aandacht krijgt in musea en in natuur-onderzoek. De verhalen van de missieposten met bijzondere namen als: Genadendal, Pniel en Elim hebben onze kijk op de invloed van ons Nederlanders sinds de 17e eeuw genuanceerd: de missieposten hier in de Kaap zijn vanaf het begin uit geweest op onderwijs en ontwikkeling van de, toen nog nomadische, Khoi en hebben een belangrijke rol gespeeld bij de opvang van vrijgemaakte slaven sinds 1838. Wat een voorrecht is het om zo vrij, in de lente, tussen de goudgele korenvelden van Overberg, langs de ruige zee en door het fynbos met grote verscheidenheid aan planten en vogels te mogen lopen!

Jodiens enkel, die op de vierde dag zwikte, heeft even voor oponthoud gezorgd in de gastvrije pastorie van Franschhoek. Maar wonderwel heeft de beweging van het lopen gezorgd voor soepelheid. De laatste vier lange wandeldagen ( meer dan 25 km per dag) kon de rugzak mee met de begeleidende auto van een groep pelgrims die ons passeerden en dat maakte dat we op de geplande dag Agulhas bereikten.

Tot slot: Het Pelgrimslied van Amanda Strydom heeft ons deze weken begeleid, we zongen het iedere morgen bij de start van het lopen. Via YouTube is het te vinden: www.youtube.com/watch?v=34PYPYWmCS4. Nu gaan we in Segdefield, in het vakantiehuisje van de familie Marais nagenieten.

Hartelijke groet voor jullie allen,

Martin en Jodien

Van economische groei naar krimp

25 oktober 2019

Veel plannen van boeren en andere ondernemers kunnen de prullenbak in. Tal van ontwikkelingen zijn daarvoor de oorzaak. De belangrijkste is natuurlijk het klimaat. Na het rapport van commissie Remkes is duidelijk geworden dat de wind gedraaid is. De economie en dus ondernemingen in vrijwel alle sectoren moeten veranderen.

Het gaat om de volgende ontwikkelingen:

  • De natuur moet versterkt worden;

  • De stikstofuitstoot moet terug;

  • De arbeidsmarkt loopt vast door te weinig personeel;

  • De behoefte aan zorg neemt steeds verder toe;

  • Het vliegverkeer en de luchthaven Schiphol lopen tegen grenzen aan;

  • Het toerisme wordt een bedreiging.

En deze top 6 kan vast nog verder aangevuld worden.

Elk punt vraagt om overheidsbeleid en dat is nog niet zo zichtbaar. Het protest van de boeren is slechts het begin. Er wordt als ik dit schrijf een protest van de bouwwereld aangekondigd. De tijd van onbekommerd op oude bekende plannen voortborduren is voorbij. Het lijkt mij duidelijk dat elke onderneming zijn plannen moet bijstellen. Niet meer gericht op groei, maar gericht op een antwoord op de geschetste ontwikkelingen.

Ondernemingen zullen moeten verduurzamen. Denk aan zakelijk elektrisch rijden, circulair ondernemen, energiebesparende maatregelen ten aanzien van de productie en het bedrijfspand etc. Ook consumenten kunnen een bijdrage leveren. Denk aan lampen die onnodig branden, apparaten die onnodig aan staan, bewust omgaan met warmte, de standby stand van laptops en computers. Eerst repareren voordat men het weggooit. etc.

Nieuwe plannen moeten voor opgesteld worden. Maar dat kan pas als de overheid het voortouw neemt. Dus ook die moet zich ook geheel opnieuw gaan verdiepen in de mogelijkheden en kansen. Een gemeenschappelijke agenda van overheid en bedrijfsleven lijkt mij handig om niet achter de feiten aan te blijven lopen. Ook de relatie met de burgers gaat een belangrijke rol spelen. De overheid moet draagvlak zoeken door bewustwording en motivatie. Dat worden belangrijke elementen om ook weerstanden onder de burgers te voorkomen en die te laten bijdragen aan de omschakeling.

Er wordt vaak gesproken over de transitie van gas naar andere energiebronnen maar de transitie is veel groter. De gehele economie met de energieopwekking en de productie van goederen en voedsel gaat op de schop. Wat dat betreft zitten de boeren wel op de eerste rij. Er volgen er dus nog veel meer acties van betrokken met allemaal protesten die over hun positie en belangen gaan.

Pelgrimstog

27 september 2019

Lieve Hagedienst- vrienden en vriendinnen,

Wij zijn enkele dagen geleden begonnen met de Pelgrimstog van Hoop door de Kaapprovincie in Zuid Afrika.

Frederick Marais, die ook enkele zomerdiensten bij ons in de Hagedienst voorging, heeft de tocht samen met anderen ontwikkeld om de geschiedenis van de Kaapprovincie te verbinden met wens en gebed voor hoop voor de toekomst. We lopen langs dorpen van vrijgemaakte slaven (Pniel), de gevangenis Groot Drakenstein, waar Nelson Mandela in 1990 werd vrijgelaten, zendingskerken en plasen ( grote boerderijen waar wijn en fruit verbouwd worden). Iedere dag veel indrukken. We noemen er enkele.

We zijn gestart in Wellington waar begin dit jaar een nieuw retraitecentrum is geopend, het Andrew Murraycentrum voor spiritualiteit. Een soort Hydepark, met een prachtige lichte kapel waar drie maal per dag een meditatieve viering wordt gehouden. We werden gezegend op pad gestuurd.

Die weldadige ervaring van het meekrijgen van de zegen voor de tocht herhaalt zich elke dag, als we verder trekken. We beginnen dan in of voor de kerk en de predikant spreekt een hartelijke zegenbede uit. Zo zette in Paarl een jonge, vrouwelijke dominee via een mindfulness-oefening ons eerst in onze kracht, waarna ze God vrolijk dankte en ons met de zegen van Sint Patrick op pad stuurde. Hoe mooi klonk dit in het Afrikaans.

De eerste dagen liepen we nog veel over het teerpad langs boom- en wijngaarden. Dat was af en toe frustrerend omdat er verderop tegen de hellingen wel een pad liep. Dat was dan ontoegankelijk vanwege de hoge elektrische omheiningen van de landgoederen. Het bezit van de blanken wordt goed afgeschermd. Schrijnend is het contrast tussen de prachtige wijnboerderijen in Kaaps-Hollandse stijl en de plakkerskampen met de geïmproviseerde, van golfplaten gemaakte barakken van de vluchtelingen uit o.a. Namibië, Botswana en Mozambique, die bij elk dorp te vinden zijn.

Ondanks een al jaren geleden opgestelde intentie gaat de samenwerking tussen de blanke Nederduitsche Gereformeerde Kerk (NGK) en de bruine Verenigde Gereformeerde Kerk (VGK) behoorlijk moeizaam. De blanke predikanten die wij hebben ontmoet zijn zich bewust van het kwaad dat de NGK heeft aangericht in de jaren van onderdrukking en Apartheid. Zij willen graag een nauwere samenwerking met de VGK en hebben soms moeite om hun gemeente mee te krijgen. De VGK heeft de handen vol aan de zorg voor de eigen schapen, zoals de predikant van Franschhoek het uitdrukte. Hij vertelde over een discussie in de kerkenraad van zijn rijke gemeente over het al dan niet schenken van een donatie voor een studiereis van zijn VGK-collega. Na lang soebatten wonnen de argumenten van loyaliteit en verbreding van visie het van bezwaren als: zij weten ons te vinden als ze geld nodig hebben en ze kunnen best voor zichzelf zorgen.

Ten slotte. Het is hier volop lente en de natuur is op haar mooist. We zijn dankbaar dat we hier volop van kunnen genieten en beseffen hoe bevoorrecht we zijn. Dat een ongeluk in een klein hoekje zit wisten we vooral van horen zeggen. Eergisteren ging Jodien onderweg door haar enkel. Het was heel pijnlijk maar het gebeurde gelukkig vlak langs het teerpad. Een auto bracht ons terug naar Franschhoek waar een dokter ons een recept van enkele dagen RICE voorschreef (Rest, Ice, Compression, Elevation). Dit schiep een mooie gelegenheid om de eerste indrukken op een rijtje te krijgen. Morgen stap ons (hopelijk) weer.

Liefs voor jullie vanuit Franschhoek van Martin en Jodien

Meer info over het pelgrimspad is te vinden op: www.communitas.co.za

De mens is een viespeuk...

27 september 2019

De mens is een viezerik. Dat is wel de minste constatering die je kunt doen na het zien van de uitzending over de plastic vervuiling van de rivieren en de zee. En er lijkt geen eind aan te komen. Vrijwel geen insecten meer want de grond is vervuild met insecticiden. Ook de lucht in veel binnensteden is zwaar vervuild. Er is bij stations, wegen en luchthavens is er geluidsoverlast en dat komt alleen door mensen. We zijn op een efficiënte manier bezig om onze leefomgeving te verwaarlozen.

Dat hangt natuurlijk samen met ons streven naar welvaart en dat is prima. (maar wat ongelukkig verdeeld) maar verder gaat het wel goed. Gezondheidszorg zou wat beter kunnen en er is wat te veel stress. Maar dat doen we zelf. Dus een Happyness Training er tegenaan en dan gaat het wel weer. Of is dat te veel de buitenkant. Wordt er wel eens onderzocht hoe de positie van de mens is ten opzichte van zijn natuurlijke achtergronden?

Want de mens is ook een dier die door z’n evolutie steeds verder van z’n basis wordt vervreemd. Soms wordt je wakker geschud door natuurvorsers die vogels of andere diersoorten volgen en daarover rapporteren. Natuurfilms zijn helemaal top op de tv en daar wordt veel naar gekeken. Dus een zekere hang naar onze roots is wel herkenbaar, maar we drijven steeds verder af. En laten we het niet hebben over de groei van onze welvaart. Waar economen en bestuurders de mond van vol hebben. Want wat moeten we met nog meer. En dan vooral de vuiligheid. Laten we eerst eens nadenken hoe we de vuiligheid te lijf kunnen gaan. Dat zal betekenen inperken van de huidige wijze van leven. MInder snelheid, minder plastics, minder insecticiden en minder mobiliteit.

De groei die gepropageerd wordt is vooral meer van hetzelfde. Terwijl juist de natuur laat zien dat het ook telkens iets ander kan. Er worden ook herhaaldelijk voorbeelden uit de natuur nagebouwd met technische middelen. Dat lijkt mij een oplossing van de vervuilende rol van mensen. We weten en kunnen zoveel maar het moet anders. Meer biologische bestrijdingsmiddelen. Alleen plasticsoorten die na een bepaalde tijd oplossen en natuurvriendelijke producten en middelen gebruiken.

Daar moet de overheid een sterke rol hebben en niet de commercie. Want hoe kan de vervuiling door geluid en van de lucht verminderd worden als het vliegen wordt gestimuleerd met steeds goedkopere tarieven. Elektrificatie van de luchtvaart is nog een droom en tot de tijd dat dit ingevoerd is moet vliegen duurder worden. Want schonere lucht en minder geluid zijn kostbaar. Wat de natuur ons biedt moeten we verder ontwikkelen en beter beheren. Daar zijn we wel dichter bij gekomen. Langzaam worden we wakker.

De ontwikkeling en de groei moeten dus een kopie van de natuur zijn. Dat is nog niet overal doorgedrongen. Gemodificeerde maïs, levert zieke koeien. Want het is een verandering van de natuurlijke vorm en blijkbaar slecht voor de natuur. We worden wel wijzer, nu er nog naar handelen.

Vrijheid en verdraagzaamheid

12 september 2019

Er is alweer veel te doen over de Boerkawet. Die wet verbiedt mensen om met gezichtsbedekking in openbare gelegenheden en openbaar vervoer te komen. Dat geldt niet alleen voor moslima's maar ook voor bepaalde motorhelmen. Er zijn natuurlijk voorstanders voor die wet en tegenstanders. En er wordt in de media gemeld dat er weinig belangstelling is om deze wet te handhaven.

Maar wat is eigenlijk het probleem waar deze wet voor bedoeld is? Dat is een sociaal probleem want met een gezichtsbedekking kan je in een contact de ander niet goed zien. In een bus weigerde een chauffeur een vrouw met bedekt gezicht de toegang. Men wilde dat de politie zou optreden maar die deed dat niet. Het had een geen prioriteit. En zo is er dus een wet die niet nageleefd hoeft te worden.

Aan de andere kant van deze wetsinhoud is een groep mensen die vindt dat je het andere kledinggedrag gewoon moet accepteren. Tolerantie is daar het kernwoord. En dan is de vraag hoe tolerant moet je zijn. Kan een democratie zoals de onze dit probleem oplossen? Het is een probleem wat al heel oud is en veel publiciteit heeft gekregen.

De grondlegger van die democratie, de Fransman Montesquieu, gaf de eerste aftrap, dat - in mijn woorden- als er geen woorden zijn voor een conflict je er zeker van kan zijn dat er geen vrijheid is. In zijn visie is er geen vrijheid is zonder verdraagzaamheid. Als je niets meer verdraagt van elkaar is er dictatuur. En je hoeft maar het nieuws te volgen om dat bevestigd te krijgen.

Kijk naar Hong Kong en China, Engeland met de Brexit en de VS met Trump. Het gaat allemaal over de vrijheid versus de verdraagzaamheid. Je moet elkaar vrijheid gunnen. Er is geen samenleving te vinden zonder verschillen in opvattingen en geloof enz. Juist in democratische organen zoals ook de ondernemingsraad gaat het hierover.

Daarbij moet iedereen die anderen de vrijheid gunt bereid zijn om stevig in debat te gaan of zelfs flink ruzie te zoeken over meningsverschillen. Dus dat bij de behandeling van de boerkawet in de Kamer de spanning hoog oploopt is geen probleem maar hoort er bij. Met het aannemen van de wet is echter het meningsverschil niet opgelost.

Ik verwacht dat er meer van deze meningsverschillen aangepakt zullen worden via wetgeving. Misschien denkt de Kamer er nog eens over. Want er moet een andere werkwijze en oplossing voor gevonden worden. Niet alle zaken met een meningsverschil zullen met wetgeving oplosbaar zijn, net als het dragen van een boerka. Maar denk ook eens aan standpunten van de dierenpartij. En let op de actievoerders voor dierenrechten die bij verdrijven inbreken.

Tijden veranderen. Zo zal ook de vertegenwoordigende functie veranderen. Door heftige discussie wordt meer dan anders duidelijk waar het probleem zit en waarom democratie daar geen andere oplossing voor heeft dan verdraagzaamheid te promoten.

Oh, oh, de overheid

29 augustus 2019

Naast de Urgenda zaak is er nu ook een stikstofzaak. De overheid heeft gedacht met een slimme truc een Europees voorschrift te kunnen omzeilen. Zij maakte een PAS-regeling. Daarin stond dat een project dat extra stikstofvervuiling veroorzaakte door een ander project dat stikstof opneemt kon worden gecompenseerd. Dat is door de Hoge Raad afgewezen. En nu zijn er voor duizenden projecten dus ten onrechte vergunningen verleend.

Met de Urgenda zaak moest de overheid van de rechter ook in hoger beroep de stikstofvervuiling voor 2020 terug brengen naar 25% van het niveau van 1990. Dat gaat de overheid niet halen voorspellen de deskundigen. En Nederland presteert in Europa al het slechtst van alle landen.

Dat doet de vraag rijzen wat dit voor een overheid is. Die maakt wetgeving en voert die vervolgens niet of foutief in. Blijkbaar is regelgeving prima maar de overheid doet daar niet aan mee. Het lijkt op de Brexit geschiedenis. Het Verenigd Koninkrijk wil uit de EU stappen en sluit een overeenkomst, maar het parlement accepteert die niet. En wat betekent het als de overheid vindt dat bij het klimaatakkoord er vooral gelet moet worden op het draagvlak?

In mijn praktijk met ondernemingsraden maakte ik ook vaak mee dat de or een afspraak maakte met de bestuurder en dat er vervolgens niets mee gedaan werd. Dat leidde tot veel rechtszaken die door de or vaak gewonnen werden. Want afspraak is afspraak. Het is daarmee een vaststaand feit dat het niet houden aan een afspraak verkeerd uitpakt. En anders opstappen en wegwezen.

Draagvlak krijgen is vooral luisteren naar de achterban of de kiezers. En dan niet alleen naar de kiezers die je aan je huidige positie geholpen hebben, de eigen partij. Want die zijn het toch wel wel met je eens. Het gaat ook om die anderen die al tegen waren en een andere bestuurder of leider wilden. De tegenstanders laten zich niet meer in de hoek zetten. Die gaan dus naar de rechter, tot aan de Hoge Raad.

Het is niet verwonderlijk dat er in bepaalde landen autoritaire leiders komen. Die zetten met gebruikmaking van macht hun programma door. Er is daar behoefte aan een sterke man die tegen alles in z’n wil doordrukt. Vaak ook in het eigen belang en voor eigen positie. Tegenstanders worden gevangen gezet of publiekelijk te kijk gezet in de sociale media. Met de energietransitie en de klimaatproblemen gaat het erom spannen. Allemaal krijgen we er mee te maken. Tot nu toe geven we de bestuurder krediet.

De vredesduif, teken van vrede en hoop

12 augustus 2019

In februari 1949 loopt de Franse schrijver, Louis Aragon, bij het Parijse atelier van Picasso binnen. Hij komt de affiche ophalen. voor het Internationale Vredescongres. van de communistische partij. Het affiche is niet af. Aragon loopt rond op zoek naar iets bruikbaars. Zijn oog valt op een litho. Een witte duif op een zwarte achtergrond. Het blijkt een gouden greep.

Overigens hield Picasso van duiven niet vanwege vreedzaam gedrag maar wegens hun impulsief en opvliegend karakter. Na het Vredescongres vliegen .de vredesduiven de hele wereld over. In 1951 brengt Mao een postzegel uit met de duif. Wereldvrede; staat eronder.

Stalin en Mao gingen echter allesbehalve vreedzaam met hun tegenstanders om. Pax Christi ontstaat op initiatief van Franse burgers in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog als beweging voor vrede en verzoening. In het huidige logo is het silhouet van een duif verweven. Al zeker 4500 jaar is de witte duif een zinnebeeld. Aan geen dier heeft de mens zoveel betekenissen gegeven. Liefde en vrede vormen de hoofdmoot. In het spoor daarvan volgen reinheid, vrede, mensenrechten,rechtvaardigheid.

Rond 2500 voor Chr. schreef een dichter het Gilgamesh-epos, waarin de wereldomvattende vloed staat beschreven. Na het Gilgamesh-epos, waarin de wereldomvattende vloed staat beschreven. Na de vloed liet Gilgamesh een duif, een zwaluw en een raaf los om na te gaan of de aarde droog viel. De raaf keerde niet terug.

Naar schatting veertienhonderd jaar later kwam het boek Genesis tot stand. Het verdrag tussen God en de mensen na de zondvloed werd een succesverhaal. Ruim duizend jaar later werd de en Koran opgetekend. Nuh, de Islamitische naam voor Noach, liet ook een duif los om te kijken of het water voldoende gezakt was.

In het christendom was de duif vooral het symbool van de Heilige Geest. Tijdens de doop van Jezus in de Jordaan verschijnt de Heilige Geest in de gedaante van een duif. Iets als een duif’ maakte de onzichtbare Geest voor mensen zichtbaar. De heilige geest is echter niet aan beeld en vorm gebonden. De neerdalende duif met wijd uitgespreide vleugels maakt een beschermend bijna koesterend gebaar. Wat doet de Geest met je? Ik heb toen teksten in de Bijbel opgezocht waar de heilige geest genoemd wordt maar daar houd ik geen helder beeld aan over. Ook uit andere beschrijvingen ontstaat een vluchtig en ongrijpbaar beeld. Als je het aan mensen vraagt of zij de Geest ervaren hebben, zeggen zij vaak pas achteraf te beseffen wat hen is overgekomen toen zij in een schier uitzichtloze situatie de kracht voelden om verder te gaan.De Geest kan veel voor ons betekenen als wij haar ruimte geven. Willen wij die ruimte in ons hart geven?

Wij hebben die inspiratie hard nodig, als wij ons willen inzetten voor een duurzame en

rechtvaardige vrede. De vraag is hoe en waar?.

- Vrede is veel meer dan de afwezigheid van conflicten. Het is de kunst om innerlijke vrede te ervaren te midden van conflicten

- Zelf duurzaam leven zodat je voetafdruk zo klein mogelijk is en je minder afhankelijk bent van fossiele brandstoffen

Je goed informeren over de condities die nodig zijn voor een duurzame en rechtvaardige vrede.

- Oorzaken van conflicten nagaan. Hoe ontstaan conflicten in het groot en het klein? Hoe kom je uit een conflict?Wat kunnen we zelf doen om de neiging te weerstaan anderen negatief te beoordelen. Ons verdiepen in wat vrede duurzaam maakt . Elke situatie is anders.

- Nepnieuws en desinformatie ontmaskeren. Kortom het kritisch blijven volgen van het nieuws.

Bij dit alles kunnen we inspiratie van de neerdalende duif goed gebruiken Hij geeft ons

hoop en kracht om verder te bouwen aan een duurzame en vreedzame samenleving. Dit

alles een opmaat naar komende Vredesweek.



Digitalisering

26 juli 2019

Hoewel ik van huis technisch opgeleid ben heb ik nooit geloofd in de digitale hype. De missionaire toon en utopische visioenen, dat was zo overtrokken. Al die grote beloften van een digitale democratie en het einde van de elites en conflicten. Dat alles was zoals de goden het wilden en die kunnen het ook niet. Het heeft wel geleid tot een radicaal consumptiekapitalisme. Dat zat van meet af aan in de producten en strategie was ingebakken. En de grote multinationals hebben allerlei ‘rulings’ afgesproken met veel landen waardoor ze vrijwel geen of helemaal geen belasting betalen.

Uiteindelijk heeft dat consumentisme geleid tot een klimaatverandering en milieuverwoesting. Nu ontstaat met name door het energieverbruik ook een energieprobleem. Dus veel problemen die we vandaag de dag hebben, zijn door de digitale industrie veroorzaakt: de ondergang van de nieuwsmedia, het einde van de feiten, de vervuiling van de publieke discussie. Dat hebben de sociale media voor elkaar gekregen.

De voorspelling was een toekomst waarin ieder mens alleen nog zijn eigen, op zijn privé-interesses toegesneden nieuws zou ontvangen. Het is precies zo gegaan. Tegenwoordig luistert de helft van het land alleen nog naar de eigen nieuwsberichten en beschouwt al het andere als nepnieuws. De feiten zijn vaak vervangen door meningen.

Daarnaast zijn er heel veel voordelen, zoals de beschikbaarheid van enorme hoeveelheden informatie over vrijwel alle maatschappelijke gebieden. Maar daar is ook kritiek op. Want wat de mensen vroeger moesten opzoeken op kaarten, in gidsen en naslagwerken komt via apps op een smartphone zo maar binnen. Daar blijft weinig van hangen. We leren er niets van.

Zo worden we dommer en steeds afhankelijker van de grote digitale aanbieders. Geregeld worden er nieuwe op de consumenten gerichte producten en diensten aangeboden. De steden worden zo vervuild door toeristen en stepjes, dan wel gratis fietsen. De consumenten slikken alles wat maar gemak biedt. En dat gaat digitaal steeds sneller. En zo komen we tot een kapitaal consumentisme waar de overheden geen grip meer op hebben.

In de VS en Europa zijn er signalen die op een omslag in denken duiden. In de politiek en bij toezichthouders dringt de vraag zich op of het zo verder moet. Er worden onderzoeken gestart en hearings gehouden om de feiten boven water te krijgen. Er worden ook miljarden boetes opgelegd vanwege overschrijding van de wetgeving. Er wordt openlijk gesproken over het opsplitsen. Dat is eerder in de VS ook gebeurd met grote concentraties van oliebedrijven. Het zou het verdienmodel van deze techniekbedrijven enorm aantasten.

Een steeds groter bezwaar vormt het verdienmodel van Facebook dat gebaseerd is op het doorverkopen van informatie van klanten. Dat is privacygevoelige informatie. Keer op keer heeft Facebook verzekerd dat men rekening zou houden met de wetgeving, maar tot op heden heeft men dat niet waar gemaakt. Sterker nog: men gaat nu zelfs starten met een geldsysteem, de Libra. Dan krijgt men ook alle betalingsgegevens van de gebruikers in handen. We krijgen dan zo een regering van Facebook. De democratische wereldorde is dan voorbij.

Fouten maken moet

12 juli 2019

Recent viel mijn oog op een bericht over de belastingdienst die fouten maakt bij de toekenning van toeslagen. Ik stelde mij de vraag hoe volmaakt onze maatschappij diende te zijn. Let wel bij de belastingdienst gaat het in het totaal om enorme bedragen (in 2018 € 255 miljard) waarvan maar een klein deel aan toeslagen uitgekeerd wordt.

In 2018 keerde de belastingdienst € 12.900 miljoen uit en daarvan is in 12 jaar € 800 miljoen niet terugvorderbaar. Dat is per jaar € 67 miljoen. Dat is op het totaal van de uitkeringen in 2019 0,51%. Absoluut gezien is dat veel geld maar als foutmarge zeer klein. Bovendien is de belastingdienst afhankelijk van de opgave van de ontvangers van toeslagen. Volgens mij hebben we dus een prima belastingdienst die zijn werk goed doet.

Maar daar denkt de Kamer anders over. De aandacht voor dit soort informatie is eerder beschadigend dan opbouwend. Hier lijkt mij dat er vrijwel niets meer te verbeteren valt. Waar gewerkt wordt, worden toch fouten gemaakt? In deze examentijd is de druk om volmaakt te presteren natuurlijk groot. En als het lukt is de vreugde evenredig. Maar het bevestigt onze cultuur vanaf de schoolbanken. Presteren en streven naar volmaaktheid. Daarmee raakt het plezier hebben in het doen, het nieuwsgierig experimenteren, het opdoen van ervaring op de achtergrond. Streven naar volmaaktheid is prima, maar ga er niet vanuit dat je volmaaktheid bereikt. We moeten dus de bereidheid hebben om met minder volmaakte oplossingen te leren leven. Soms lijkt het erop dat de media en de politiek streven naar onhaalbare ideale oplossingen.

Zoals in het geval van de belastingdienst. De gemaakte fouten liggen binnen de normen van veel meetinstrumenten. Een meetinstrument met een nauwkeurigheid van 1% is al heel goed. Dat haalt de dienst, dus veel beter kan het niet worden. Soms zijn de oplossingen nog duurder. Met meer mensen en meer controle loopt dit al snel in de cijfers.

Ook voor hagedienstleden geldt dat doen belangrijker is dan het resultaat. Door te doen blijf je nieuwsgierig, blijf je in beweging, doe je nieuwe ervaringen op. Het resultaat is vaak een compromis tussen verschillende opvattingen. De volmaaktheid van de oplossing zit dan ook in het compromis. Geen compromis en streven naar de beste oplossing is meestal het begin van ellende. Conflicten (en erger nog, oorlog) zijn hierdoor ontstaan. Omarm dus het idee van acceptatie van onvolmaaktheid, van het compromis, van het gegeven dat wij allemaal mens zijn. En mensen mogen, of sterker nog, moeten fouten maken.

Pinksteren met Werkhofgemeenschap

20 juni 2019

Omdat de Hagedienst met Pinksteren ‘dakloos’ was, hebben zo’n twintig leden van de Hagedienst van de gelegenheid gebruik gemaakt om Pinksteren te vieren samen met de Werkhofgemeenschap in Werkhoven. De redactie heeft Menny Kuipéri bereid gevonden een impressie te schrijven.

De Hagedienstgemeenschap heeft dit jaar Pinksteren samen gevierd met de Werkhofgemeenschap in Werkhoven. Sommige leden van de Hagediensten komen daar vaker, anderen niet of nauwelijks. Een prachtige plek in een mooie, landelijke omgeving.

Op de donderdagavond, voorafgaand aan de Pinksterdienst, hebben een aantal leden van onze cantorij geoefend met het koor van de Werkhofgemeenschap o.l.v. Lisette. Een inspirerend gebeuren. In de koffiepauze hebben we elkaar wat beter leren kennen door het uitwisselen van de nodige informatie.

De Werkhofgemeenschap dateert uit de zestiger jaren. Inmiddels wonen er al lang geen zusters meer. Het gebouw wordt nu ook gebruikt voor conferenties e.d. Enkele zusters komen nog wel naar de diensten.

De dienstvoorbereiding vindt elke week plaats. Voorgangers komen zowel van katholieke als protestantse huize. De mooie, sfeervolle kerkzaal wordt door de leden van de gemeenschap ingericht. Net als bij ons wordt er met stoelen gesjouwd!

Ze hebben een eigen liedboek dat aangevuld kan worden. Er zijn verschillende pianisten. Het koor zit op het podium en gaat bij elkaar staan als er gezongen wordt. Vond ik wat rommelig. Bij het koffiedrinken na afloop was het een drukte van belang, maar heel gezellig.

Al met al een goede ervaring en zeker voor herhaling vatbaar.

Menny Kuipéri

Terugblik op de Tent of Nations

20 juni 2019

Het eerste dat mij opvalt als ik terug ben in Nederland is dat alles hier ongelooflijk groen is. De groene bomen lijken in de ochtendnevel tot in de hemel te groeien. Het tweede opvallende is de welvaart. Alles is luxe, kijk naar de auto’s op de weg. Alles is overdadig, kijk naar gekmakende variatie in de supermarkten. Alles doet het, zet de kraan open en daar is water, ga naar de koelkast en daar is voorraad, steek de sleutel in het slot en deuren gaan voor je open.

In de vele gesprekken over de Tent of Nations komen uiteindelijk twee vragen naar boven die voorlopig nog niet beantwoord zijn. De eerste wordt in verschillende toonaarden gesteld, van cynisch tot vol bewondering met alle schakeringen daartussen: “gaat de familie Nassar dit redden?”. De tweede vraag is: “wat heb ik ervan opgestoken?”.

Aan de eerste vraag zitten verschillende kanten. Gaat de annexatiepolitiek van Netanyahu op korte termijn beginnen en wat zijn daarvan de gevolgen? Heeft de familie voldoende kracht en support om het in moeilijker tijden vol te houden? Hierover kan ik kort zijn. De familie heeft geen enkele hoop op gunstige politieke ontwikkelingen. Terwijl de annexatieplannen steeds duidelijker worden, neemt de steun voor de Palestijnen steeds verder af. Daarom bereidt de familie zich voor op de situatie waarin de Tent of Nations als onderdeel van Groot Jeruzalem van Bethlehem zal worden afgescheiden. Alles zal in het werk worden gesteld om in die geïsoleerde situatie verder te kunnen bestaan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de voorziening van drinkwater, de aanwezigheid van vrijwilligers en de financiering van de toenemende (belasting)kosten.

Over de vraag naar wat ik van mijn verblijf heb opgestoken denk ik regelmatig na. Het allerbelangrijkste is misschien wel dat creatieve, geweldloze weerbaarheid te leren is. Fiducie hebben in een wereld van vrede en gerechtigheid is een uitdaging om het negatieve om te buigen naar positieve handelingen, hoe klein ze ook mogen lijken. Ik ben verrast door de betekenis van het werken op het land. Van de energie die ik krijg bij het zien van de groeikracht van bomen in de rotsachtige bodem, van de voldoening bij het licht en ruimte geven voor een jonge boom en bij het om de boom spreiden van het weggehaalde gras. Het is zo basaal en tegelijkertijd illegaal, want voor bijna elke boom geldt een door het Israëlische leger uitgeschreven demolition order: de boom mag niet groeien, Gods schepping mag geen vruchten dragen. En dat was nu juist wel het motief van opa Nassar toen hij de grond kocht: dicht bij de aarde leven en van de woestenij een tuin maken waarin iedereen van goede wil zich kan laven. Dit motief houdt de familie op de been. Hun geloof in een God van liefde en gerechtigheid is daar niet los van te zien. Daoud wil deze samenhang graag verder onderzoeken. Ook voor mij is het een boeiend gegeven waar ik nog lang niet over ben uitgedacht.

Vrijwilliger zijn op de Tent of Nations is pittig. Ik ben enorm dankbaar dat ik deze klus heb kunnen klaren en er ook veel plezier aan heb beleefd.

Martins tuintje met mais, sla, zonnebloemen en tijm

Verandering

20 juni 2019

Wat Trump beoogt weet je nooit zeker. Nu is er in Engeland weer een relletje over de burgemeester van Londen. Dan weer over de nieuwe premier van Engeland of de Brexit. En zo brengt hij onzin in de publiciteit. Hij bemoeit zich met alles en iedereen. Maar hij houdt zich bovenal niet aan afspraken en regels. Niet aan oude en niet aan nieuwe afspraken.

En hij is niet de enige. Ook dichtbij verkopen meerdere leiders in de wereld onzin. Het ontkennen van de klimaatcrisis door Baudet, besparingen als Engeland uit de EU stapt van Boris Johnson en de Brexit-no-deal zonder economische gevolgen. Er waait een andere wind door de wereld en oude waarden van de liberale economie lijken afgedaan.

Als die wind doorzet moeten we ons op veel dingen bezinnen. De benadering van de nieuwe wind gaat uit van het idee dat het niet uitmaakt wat je doet. Want alles gaat volgens een patroon dat niet is te beïnvloeden. Dus je kan rustig allerlei belangrijke zaken ontkennen of je eigen visie daarop geven ook al is dat tegen de geldende opvattingen. Of anders gezegd: je kan rustig leugens vertellen.

Het is een ontkenning van het verschil tussen goed en kwaad. Het maakt niet meer uit. Waarheid is er niet en feiten zijn ook maar meningen. Er is maar één belang en dat is je eigen belang. Maar mijn opvatting is dat niet. Voor mij is de tweede wereldoorlog en de vrede daarna van groot belang en dat is een bewijs van het goede. Niet voor het eigen belang maar voor dat van de wereldvrede. Het is de moeite waard dat door te zetten.

Alle verworvenheden die we nu in onze cultuur hebben zijn een gevolg van besluiten om het goede te doen. Ook al zijn daar ook veel fouten en ongelukken door gemaakt. Dat is verantwoordelijkheid dragen. Het vergt zelfkritiek, studie en reflectie. Door het innemen van die andere wereldbeschouwing ontloop je dat en zet je mensen op een verkeerd been. Dat is populisme.

Het dreigt ook in ondernemingen en in landelijke economieën binnen te dringen. Daar moeten vertegenwoordigers van medewerkers en burgers tegen optreden. Vanuit de EU wordt Italie erop aangesproken en in ondernemingen zou dat de RvC en de ondernemingsraad moeten doen. Gewoon bij de feiten blijven en informatie blijven vragen over de ontwikkelingen. Het klimaat wordt er niet leuker van maar wel betrouwbaarder.

Populisme is het roepen van vanalles wat ongeloofwaardig is. Dingen die gewoon niet waar zijn of gewoon niet kunnen. Ook technische ontwikkelingen lijden hieronder. De Kunstmatige Intelligentie doet geen nieuwe mensen ontstaan. Hooguit kunnen repeterende handelingen betrouwbaarder en sneller uitgevoerd worden. En nog steeds blijken er fouten ten gevolge van automatisering ontdekt te worden. Blijven we geloven in innovatie of moeten we de dingen beter gaan doen. Dat zou pas een goede verandering zijn.

Facebook

7 juni 2019

Iedereen kent wel het bedrijf Facebook. Het belangrijkste en grootste bedrijf in de sociale media. Met meer dan 1 miljard volgers wereldwijd. Je kan er een account nemen voor jezelf maar ook op elke andere naam. De zgn fake accounts. Zo kunnen er dus door accounts die niet terug te voeren zijn op personen, beledigingen of bedreigingen naar jouw account gestuurd worden. Een buitengewoon onfrisse zaak waar Facebook onlangs van stelde dat te gaan aanpakken.

Maar voorlopig blijkt daar nog maar weinig van. Intussen gaat ook het beledigen van BN-ers gewoon door en kunnen de getroffenen daartegen geen aanklachten indienen. Want de account gegevens vallen onder de privacywet en worden dus beschermd door Facebook.. En Facebook is alleen slechts een doorgeefluik.

Onlangs viel mij op dat bij de omroepen ook gebruik gemaakt wordt van de Facebook programma’s. Dan kan je mee discussiëren via een Facebook pagina. En dat wordt dan bekend gemaakt alsof dat geen reclame voor een product is. Ook in de uitzending van het debat van Rutte met Baudet stelt Baudet dat bij Facebook op Instagram er grafieken te vinden zijn die zijn beweringen ondersteunen. Langzaamaan vergroot Facebook zijn invloed.

Terwijl vrijwel niemand zich nog realiseert dat Facebook zijn enorme winsten maakt met gegevens van de gebruikers zonder daar toestemming voor te hebben. Door publieke functies worden mensen verleid om daar aan mee te doen maar gelijk worden hun gegevens opgeslagen en bewaard. Op servers die voor een deel in Nederland staan en die enorme hoeveelheden energie gebruiken . Die moet worden opgewekt en wel door kolencentrales die apart bijgebouwd moeten worden.

Het ergste bezwaar tegen Facebook is het verdienmodel dat gebaseerd is op de verleiding om altijd de laatste informatie over je relaties te hebben. Dat is een verleiding die velen niet kunnen weerstaan en uit onderzoek blijkt dat het verslavend is. Door het gebruik worden de gegevens van de gebruiker opgeslagen voor het verkopen aan adverteerders. Zelfs voor politieke doeleinden zoals blijkt uit het gebruik in de campagnes van de Statenverkiezingen. Doet Facebook daar dan niets aan, jawel maar zo klunzig dat het vooral stimuleert.

En Facebook heeft niet alleen hun eigen programma’s maar ook dat van Instagram en Whatsapp en vele andere bedrijven waar ook meer dan een miljard bezoekers gratis gebruik van maken. Onlangs maakt Facebook bekend ook met een cryptomunt te willen starten. Dan kunnen de gebruikers daarmee betalen en wordt Facebook een soort nieuwe bank. Men wil dan aansluiting zoeken bij de ECB en de Fed voor gebruik van de Euro en de Dollar.

Gelukkig zien, zowel in Amerika als in Europa, de volksvertegenwoordigers wat het enorme gevaar is van een bedrijf dat de gegevens van gebruikers gebruik voor bankzaken. En er komen steeds meer acties tegen deze techgigant op het gebied van de privacy, misbruik van gegevens en politieke beïnvloeding. Opknippen van het bedrijf of enorme boetes opleggen ligt voor het grijpen maar gebeurt nog niet. Want het is een gevecht tegen de verslaving van een enorm aantal mensen.

Europese verkiezingen

24 mei 2019

Negen mei was het Europadag. De dag waarop in 1950 de aanzet werd gegeven voor de eenwording van Europa. Maar deze dag ging in het Ajax-geweld ten onder, net als Ajax zelf overigens. Europadag is bedoeld om Europa in de schijnwerper te zetten en dat is nodig. In de aanloop naar de Europese verkiezingen is er al de nodige commotie over. Denk maar aan het filmpje van de SP over Hans Brusselmans. Ook zouden de kosten van Europa torenhoog zijn, maar het blijkt € 7,- per Nederlander. En het aantal ambtenaren in Brussel is minder dan die van de stad Rotterdam.

Kortom, Europa houdt ons bezig en niet alle partijen weten wat ze met Europa willen. D66 heeft een interessant idee om het lidmaatschap van de EU in de grondwet op te nemen. En Hoekstra, minister van financiën van het CDA, wil wel een flinker en steviger Europa maar wel een die niet ten koste mag gaan van de autonomie van ons land. Men wil wel maar durft niet of men wil niet en durft het niet te zeggen.

De ontwikkelingen gaan gewoon verder en zo komt er steeds meer Europa. Als in Italië de overheidsschuld te groot wordt en men de pensioenleeftijd wil verlagen naar 61 jaar kan dat niet zonder Europese toestemming. En dat komt omdat anders de andere landen in de EU dat moeten betalen. Maar denk ook aan het klimaatprobleem en reizen zoals vliegen en de trein. Zonder Europa kom je niet ver.

Daarom doe ik aan iedereen een oproep om te stemmen en wel vóór Europa. Want 75 jaar vrede en welvaart was alleen mogelijk met Europese samenwerking. Gemakkelijk zal het niet zijn want het wordt steeds lastiger met al die verschillende kikkers in de kruiwagen. Het wordt voorlopig niet volmaakt en blijft onze inzet vragen. Toch pleit ik ervoor de verwachtingen bij te stellen en eraan te blijven werken.

Voor alle activiteiten in Nederland is het belangrijk dat er een instantie buiten Nederland is die over de grenzen van ons eigen kikkerlandje heen kijkt. Binnen Nederland kan je vrij een de onderneming beginnen en meedoen en ervan maken wat je wilt en dat kan een stap vooruit zijn. Aan de zijlijn staan en kijken wat er gebeurt is geen optie. We leven in een klein land met veel buitenlandse handel en contacten. En handel is goed voor de continuïteit van Nederlandse ondernemingen. En dat is weer goed voor medewerkers en indirect voor iedereen binnen Nederland.

9 weken

9 mei 2019

Negen weken geleden kwamen Martin en ik aan op deze plek op de heuvel, met in onze bagage snoeimessen en zaden. Door het barre, koude weer hebben niet alle zaden kans gezien om in deze vruchtbare maar stenige grond te ontkiemen. Maar de tomatenplantjes komen nu toch boven de grond, de eerste rucola hebben we al gegeten en in het tuintje dat Martin eigenhandig op het onkruid heeft veroverd, begint de sla zich tot krop te ontwikkelen en staan de zonnebloemen parmantig langs de rand, klaar om straks voor schaduw en kleur te zorgen.

Dagelijks wordt er hier over het weer gepraat ( en dat is niet gebruikelijk in dit stabiel zonnige land) want overal is grote verbazing over de kou en de regen van de afgelopen weken. Het betekent dat de cisternen op de heuvel voorlopig voldoende gevuld zijn, maar ook dat het gras ongelooflijk hoog staat. Er zijn veel handen nodig om te zorgen dat de jonge druivenranken, olijfboompjes en fruitbomen niet verstikt worden door het gras. Bovendien is hoog gras heel brandgevaarlijk en een verstopplaats voor slangen en schorpioenen.

Ik vlieg vandaag terug, Martin blijft nog 3 weken. Het was een enerverende tijd met hoogte- en dieptepunten. De grote tegenstellingen tussen de paradijselijke heuvel, de lentebloemen, de visionaire en actieve familie Nassar en de heerlijke stilte aan de ene kant en de gespannen, onzekere situatie, het dreigende isolement en de machteloosheid aan de andere kant vertaalden zich voor mij in een voortdurend zoeken naar mijn plek hier. Er valt nog veel door te denken op deze ervaring. Jodien en Martin houden een blog bij: hun belevenissen zijn te volgen via: www.jodienvanark.nl

Conservatisme

9 mei 2019

Laatst las ik ik iets van Andreas Rödder, hoogleraar geschiedenis in Mainz. Hij leerde mij een nieuwe betekenis van de term conservatisme. Hij schreef dat conservatief zijn een reactie is op een verandering. “Zonder veranderingen kan er überhaupt geen sprake van conservatisme zijn”.

Apple, Google en Amazon hoef je niet te vertellen hoe je veranderingen inzet. De golf van vernieuwingen wordt steeds hoger en gaat steeds sneller. Deze veranderingen kennen alleen een commerciële achtergrond. Een deel van de mensheid wordt hier rijk van, maar er is ook een grote achtergebleven groep, namelijk de werkers van de middeninkomens. In 2017 publiceerde Trouw dit artikel. Inmiddels is de balans nog verder doorgeslagen. En de politiek is te weinig conservatief geweest voor deze middengroep.

Conservatisme als stroming in de politiek en als gedrag van bestuurders is een methode om veranderingen geaccepteerd te krijgen. Maar doordat de gevestigde politiek te weinig conservatisme toont, ontstaan er allerlei dubieuze politieke partijen zonder duidelijk doelen maar met een groeiende aanhang. Onvrede is de verbindende factor. En dat lijkt mij onwenselijk. De Tweede Kamer zou in mijn ogen een vertragende rol moeten spelen en zo conservatief zijn dat de middenklasse ook voordeel heeft van de veranderingen. Een concreet voorbeeld: de beloningsverhouding tussen medewerkers en de CEO, die in 1965 nog 20-1 was, is in 1995 opgelopen tot 112-1 en is verder gestegen tot 312-1 in 2017 (FD 29 april 2019). De verhouding is inmiddels zo scheef dat veel mensen dat niet meer accepteren. En nog steeds is er geen politieke beweging die conservatief reageert op deze ontwikkeling.

Ook de politiek kan een rol spelen in deze ontwikkeling. In de maatschappij en de ondernemingen gaan ontwikkelingen en daaruit voortvloeiende reorganisaties als een lawine door organisaties heen. De Tweede Kamer is het orgaan bij uitstek dat kan aangeven hoe de veranderingen ingevoerd en doorgevoerd moeten worden. Daarbij helpt vertraging, dus een conservatieve houding, om de juiste keuzes te maken. Men moet dan verder kijken dan alleen het commerciële belang. Soms is het van belang dat de kamer progressief is en voorstellen doet, maar in dit kader helpt het als de kamer conservatief is en de verandering stuurt.

Technische toekomst

25 april 2019

In een artikel over het boek over de 21ste eeuw van Harari wordt uitvoerig ingegaan op de ontwikkeling van internet en kunstmatige intelligentie. Er worden uitspraken gedaan over de techniek die er dan voor moet zorgen dat alles beter wordt dan vandaag. Wie het programma van Kelder en Klöpping: Vooruitgang of Vroeger? gezien heeft herkent dat in de technische wonderen die daar getoond en voorspeld worden.

De grote vraag is of het toekomstdromen zijn of beelden van de werkelijkheid. En er wordt hoog ingezet op de mogelijkheden van AI (Artificial Intelligence). Kort gezegd komt dat erop neer dat met behulp van algoritmen de manier waarop mensen keuzes maken vastgesteld kan worden en met computers nageaapt. Vervolgens kunnen met snelle internetverbindingen apparaten aangestuurd worden.

Zo denkt men auto’s autonoom te kunnen besturen en operaties op afstand te kunnen uitvoeren. Er worden met auto’s wel proeven gedaan maar die zijn nog niet zo bevredigend dat ze het verkeer in kunnen. Ze moeten daarvoor ook eerst goedgekeurd worden. Een apart probleem want hoe doe je dat? En ik kan maar niet uit mijn hoofd krijgen dat er onlangs twee vliegtuigen neergestort zijn door een fout in de software met meer dan 350 doden. En nog dichter bij huis. Onlangs wilde ik mijn auto navigatie instellen op een bepaalde stad en die bleek hij niet te kennen. Gewoon een foutje in de software. En er worden ook nog steeds hele series auto’s teruggeroepen naar de garage omdat er een technisch probleem opgedoken is. Mensen kunnen fouten maken maar die ook weer snel herstellen en dat gebeurt bij 1 persoon. Maar door de nieuwe technieken worden en veel fouten grote schaal gemaakt voor hele volksstammen. Anderzijds is de auto een toonbeeld van betrouwbaarheid en technisch kunnen. Stap in een rij weg. Hij doet het altijd. En er zijn nieuwe technische mogelijkheden door de digitalisering. In veel ondernemingen zijn er testen en ontwikkelingen aan de gang over deze toekomst. Daar wordt veel in geïnvesteerd en dat komt als plan bij het management op tafel. Ondernemers zullen niet snel zeggen dat ze twijfels hebben, dus daar komt een overtuigend verhaal bij. Het wordt gebracht als noodzakelijke innovatie en anderen, dus vooral concurrenten, doen het ook.

Maar er gaan regelmatig projecten met grote kosten en omvang mis. Er wordt dan geddacht een grote vis binnen te halen. Maar zo werkt de techniek niet. Die bestaat uit het maken van kleine stapjes en veel controle. Maar het management wil in een stap alles tegelijk. En verschil in cultuur tussen vakmensen en managers. Daar valt nog veel in te leren.

Weer een demolitionorder

18 april 2019

Deze week werk ik een paar dagen in het gebied waar de familie vier jaar geleden voor het eerst bomen heeft geplant. Het is een hele klus om zonder vallen het gebied te bereiken want de afdaling is stenig en steil en mijn teenschoentjes hebben weinig profiel. Over een deel van het gebied is in december door het leger een demolition order uitgevaardigd, hetgeen betekent dat ik werk doe dat helemaal niet mag van de bezetter. Ik voel me een vrolijke illegale arbeider en zwaai naar de helikopters die overvliegen. Ik was hier de vorige jaren ook en ben verheugd dat de jonge boompjes behoorlijk uit de kluiten gewassen zijn. Ongeveer tien procent heeft de droogte of het geknabbel en geschuur van de reeën niet overleefd. Wie weet kan komend jaar het eerste fruit worden geoogst en kunnen er ook hier olijven worden geplukt.

Als ik vanaf de helling omhoogklim omdat het weldra donker wordt, zie ik opeens een bordje aan een paal gebonden. Aan de manier waarop het is vast gemaakt begrijp ik dat het een demolition order moet zijn, maar het bordje is kaal. Een paar meter verder ligt het beruchte papier tussen de struiken. De regen is tussen het plastic door gesijpeld. Ik bel Daoud en op zijn advies neem ik het mee naar boven. Het bevel tot vernietiging betreft het gebied waarop ik aan het werk was en waarvoor al eerder op een andere plek een formulier was opgehangen. De familie heeft hiertegen al een bezwaarschrift ingediend en moet voor de zekerheid toch weer in overleg met de advocaat. (ontleend aan www.jodienvanark.nl)

Onzekere toekomst

18 april 2019

Al eerder schreef ik over de keuze bij de Statenverkiezingen waarvan de uitslag een grote verschuiving te zien gaf. De oorzaak daarvan wordt toegeschreven aan de onvrede onder de burgers. Die onvrede wordt op verschillende manieren uitgelegd. Daarbij worden maatschappelijke en financiële argumenten gebruikt. Maar wat niet genoemd wordt en bij veel mensen speelt is dat men zich onzeker voelt.

Men denkt dan dat er van alles door de elite besloten en gedaan wordt en dat men daar niet bij hoort. En om het nog erger te maken vinden mensen ook dat ze gediscrimineerd worden om hun ras, geloof of huidskleur. Hoewel het strafbaar is en het ook voor de rechter komt helpt dat niet echt. Het zijn de gevoelens van onzekerheid die de aandacht moeten krijgen want vanuit die onzekerheid bepalen deze mensen hun stem. Veel mensen voelen zich blijkbaar onzeker. De roep om harder ingrijpen en straffen klinkt ook steeds luider.

De elite en de wetenschappers hebben het dus gedaan. Die moeten minder geloofd worden en minder invloed krijgen. Dat geldt natuurlijk straks ook voor de kandidaten die nu vanuit die opvattingen gekozen zijn. Een flink dilemma als je zo bent gekozen. Je behoort dan tot de elite die minder invloed moeten hebben volgens je eigen kiezers. Maar het systeem werkt zo dat die elite ook de gekozen mensen van het provinciebestuur zijn, de gedeputeerden. Daar moeten ze dan ook de kwaliteiten voor hebben.

Bij de klassieke partijen is er een kader en zijn er trainingen en bijeenkomsten om het kader te trainen. En het blijkt dat die partijen een constructieve inbreng hebben. Het werkt al jaren zonder grote problemen. De bestuurders weten wat er van hen verwacht wordt en daar stemmen de andere partijen ook hun beleid op af. De grote onbekende partij, Forum voor Democratie met onbekende en gekozen kandidaten, gaat nu haar kwaliteiten laten zien.

De overheid heeft ook geen duidelijke plannen voor de klimaatmaatregelen en hoe men die wil uitvoeren. De onzekerheid van veel mensen heeft te maken met het ontbreken van die plannen. Men wil wat men heeft beschermen en vasthouden en het werken aan een beter klimaat is een ver van mijn bed show. Dan is het verleden dichterbij dan de toekomst. Toekomstdromen hebben enkelingen nog wel maar de massa heeft zijn doel bereikt, namelijk welvaart.

In het verleden waren er van de vakbeweging en de PvdA scholingen en vormingscentra. Daar kon men kennis verkrijgen en zich scholen voor allerlei maatschappelijke functies. Zelf ben ik vele malen op de Horst geweest voor conferenties over maatschappelijke vraagstukken. En heb zelf jaren lang bij het CNV vakbondscursussen gegegeven. Dat systeem is verwaterd en vrijwel opgeheven. Maar het was een middel om onzekerheid te voorkomen.

Als onzekerheid over de toekomst de reden was om op FvD te stemmen dan neemt met deze stem de onzekerheid verder toe. Eerst was het onduidelijk wat de gevolgen van de klimaatmaatregelen voor de mensen waren. Nu komt daar de onzekerheid over de rol van FvD bij.

Energietransitie

5 april 2019

Het wordt dringen om de ruimte in Nederland. Nu de Statenverkiezingen voorbij zijn weten de Provinciale Staten wat hen te doen staat. De energietransitie moet uitgevoerd worden en dat betekent de plaatsing van windmolens en zonnepanelen. Dat zal om een verdeling van de ruimte gaan en de Staten gaan daarover. Mooi dat we net hiervoor de samenstelling van de Staten konden beïnvloeden. En energietransitie dat wordt een hoofdzaak voor de Staten. Binnen de regie van de overheid die voor zonnepanelen en windenergie gekozen heeft. En dat betekent het realiseren ervan en gaan inplannen in de kaarten van de provincies. Dat vergt een samenwerking met de plaatselijke bevolking. De Staten zullen een prominente rol gaan spelen voor de bevolking. Maar nu al zijn de reacties van de bevolking merkbaar. Samengevat zijn die: ‘niet in mijn achtertuin’ en: geen aantasting van het landschap. Dat kan dus spannend worden. De regering ziet dat ook en stelt voor ook de bermen en ander niet gebruikt land open te stellen. Zoals de Slufter, een natuurgebied op Texel. Als je er geweest bent weet je: dat is dus al de eerste misser.

In ons propvolle land met heel veel landbouw, wegen en bebouwing voor bewoning een probleem van formaat. En alle zonnepanelen en windmolens bij elkaar leveren volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) maar 1% van al onze energie op. En het IEA schat in dat het tot max 5% van de energiebehoefte kan oplopen. En Nederland is een groot gebruiker van energie en heeft weinig ruimte en het gebruik zal nog verder groeien. Dus dit wordt een probleem.

En je kan wel zeggen zon en wind is gratis maar het gebruik van het landschap niet. Alle menselijke handelingen gaan ten koste van het milieu of de ruimte. En energie is nodig voor onze welvaart. We hebben tot nu toe gedacht dat olie en gas geen nadelen hadden als energie leveranciers. En toen ontdekten we de CO2 als bron van het warmer worden van het klimaat. Het idee van gratis was kortzichtig en een vorm van potverteren. Ook nu: gratis energie bestaat niet. Er moet dus een andere keuze gemaakt worden.

Ook de keuze van vroeger die over energieopwekking gaan moeten heroverwogen worden. En dan valt kernenergie op als mogelijkheid. En vriend van mij, een docent energietechniek aan de TU Delft neemt het standpunt in dat vroeg of laat men uitkomt op kernenergie. In het FD (16-03-2018) stond een artikel van Ralf Bodelier. Daarin stelt hij dat we zonder kernenergie afhankelijk blijven van fossiele brandstof. Terwijl de kerncentrales veel verbeterd en veilig zijn en dat het afval in de komende generatie centrales hergebruikt kan worden. Misschien moeten we meer op de ontwikkelingen van de energieopwekking inzetten en minder gevoelig zijn voor onze eigen vooroordelen. Voor de or betekent dit dat de techniek niet stil staat. En dat de mens geen handeling kan verrichten zonder een belasting te zijn voor het milieu. Schone handen houden kan dus niet. Maar wel de risico’s bij het belasten van het milieu voor het leven op deze planeet zo klein mogelijk houden.

Bericht van Jodien en Martin

5 april 2019

Het is een hele ervaring: een ochtend mee met Jihan, de vrouw van Daoud Nassar, naar haar vrouwencentrum in Nahalin. Samen met Gerdien, een Nederlandse mede-vrijwilligster, daal ik de heuvel af naar het dorp waar de Tent of Nations vlakbij ligt.

Acht gesluierde vrouwen tussen 17 en 25 jaar zitten om een tafel, er wordt gezellig gepraat en ze maken armbandjes van elastisch draad met gekleurde sponzen kraaltjes en vernikkelde versierseltjes ertussen.

We worden uitgenodigd mee te doen, maar mijn vingers zijn van het wied - en waswerk op de Tent of Nations zo ruw en gezwollen dat ik geen kraal door een oogje krijg. Geen nood: drie paar handen helpen me om een armbandje voor mijn kleindochters te maken. Ondertussen worden er allerlei vragen afgevuurd in t Arabisch en Jihan last een rondje kennismaking in. De vrouwen zijn vooral benieuwd naar onze naam, leeftijd, familie en hobby’s. Als ook zij zich voorstellen, blijkt dat dit de vragen zijn die ze op Engelse les behandelen, en zeker 4 van de 8 kunnen in het Engels zichzelf voorstellen. Ze wonen allemaal nog thuis, dat wil zeggen: met ouders, al of niet getrouwde broers en zussen en neven en nichtjes. Hun hobby’s zijn: winkelen, make-up of koken. Twee hobby’s springen eruit: reizen en paardrijden. Als ik vraag of ze dat ook doen, zegt Jihan: natuurlijk niet. Ze kunnen geen kant op en een paard is veel te duur en vrouwen mogen bovendien niet paardrijden, maar ze blijven dromen......Na afloop vertelt Jihan dat Nahalin een heel conservatief dorp is, waarin vrouwen eigenlijk geen ontwikkelmogelijkheden hebben, thuis hun moeder helpen en wachten op een huwelijk, soms als 2e of 3e vrouw.....

Haar vrouwencentrum biedt vier ochtenden in de week de mogelijkheid om Engels te leren, computerlessen te volgen, kleine producten te maken (zoals armbandjes van gebruikt materiaal die ze kunnen verkopen, schrijf-en dichtcursussen te volgen en coaching te krijgen voor de huiselijke problemen waar ze volop mee te maken hebben. Soms verbiedt vader of broer het om hier te komen, maar door de onderlinge band en steun worden ze gesterkt om, zo beperkt als het kan, zelf aan hun toekomst te werken.

De tekst aan de muur verwart me: ik zou niet weten hoe ik hier moet helpen, maar hoe hangt mijn eigen ‘survival’ samen met hun strijd? Onze aanwezigheid hier is de verbinding.

Ons meewerken aan een heuvel, waar druiven en olijven kunnen groeien tegen de overwoekering van het gras in; waar ondanks de oprukkende settlements wordt geplant, gewied, gesnoeid en gezorgd; waar groepen uit de hele (westerse) wereld over de stenige wegblokkade klauteren om het verhaal van de vierde weg van de familie Nassar op zich in te laten werken.

Healing place.

Er komen hier vrijwilligers van alle snit. Helemaal uit Finland kwam onlangs een oud-Haarlemmer van bijna zeventig. Een jaar geleden was zijn vrouw overleden en hij had een jaar van rouw achter de rug waarin hij weinig aandacht aan zijn gezondheid had besteed. Hij was zo vermagerd dat hij ’s nachts vanwege de kou moeite had om zich warm te houden. Overdag bewoog hij zich langzaam voort. Dat kwam niet door zijn conditie maar door zijn passie voor planten. Hij boog zich tot bijna met zijn neus in elk bijzonder plantje dat hij zag en probeerde er een foto van te maken. Hij was gauw moe en kon het zware werk niet aan. Daoud Nassar had dit al snel in de gaten en stelde voor dat Jan elk plantje op de heuvel zou fotograferen zodat hij deze op de website van de Tent of Nations kon plaatsen. Veel vrijwilligers die zomers komen hebben namelijk geen idee van de rijke bloemenpracht van het voorjaar. Zo had Jan ook een belangrijke taak en mede daardoor leefde hij met de dag meer op. Hij kreeg meer kleur en praatjes en at elke dag meer. Jammer genoeg kwam het koude en natte weer terug en werd Jan behoorlijk verkouden.

Hij zocht zijn toevlucht in Bethelem, waar in meerdere herbergen nog volop plaats was

We zijn inmiddels vijf weken hier en hebben een ongekend koude en natte tijd achter de rug. Dat maakt het verblijf hier af en toe tot een echte survivaltocht, waar Martin veel beter tegen kan dan ik. Komend weekend gaan we even bijtanken in het benedictijnse klooster Abu Gosh, ten westen van Jeruzalem.

We zullen ons zondagmorgen daar in de kapel met jullie verbonden voelen.

Liefs van Martin en Jodien


Bericht van Jodien en Martin

21 maart 2019

We hebben bewogen dagen achter de rug. Bezoeken aan Hebron en het Jad Vashem Museum in Jeruzalem gaan niet in de koude kleren zitten. In Hebron horen we van onze gids Ehan die met zijn moeder vlakbij een checkpoint woont hoe moeilijk de leefomstandigheden zijn voor de Palestijnen in de oude binnenstad. De situatie verslechtert nu organisaties als de EAPPI niet meer in Hebron mogen komen omdat ze alleen maar negatieve berichten over het Israëlische leger zouden verspreiden. Er gaat bijna geen dag voorbij of er vallen slachtoffers in Hebron, zoals onlangs nog twee kinderen die bij een brand omkwamen omdat de brandweer vanwege oponthoud bij de checkpoints veel te laat ter plekke kon zijn. Met een zwaar gemoed over de vraag hoe het hier verder moet verlieten we deze naargeestige stad waar aartsvaders en -moeders begraven liggen.

Bij het bezoek aan het Jad Vashem Museum heb ik me vooral gericht op de persoonlijke verhalen van mensen en op de kwalijke rol van de christelijke traditie bij het verspreiden van het antisemitisme. Ook werd me duidelijker hoe urgent het was voor de Joden die de holocaust hadden overleefd om een eigen land te krijgen en hoe verschillend er over de inrichting van het land en de relatie met de Palestijnen werd gedacht. Jodien heeft vooral de tuin bezocht met bomen voor de redders van ondergedoken joden en raakte diep onder de indruk van het kindermonument waar in een pikdonkere ruimte een sterrenhemel zichtbaar wordt en de namen van omgebrachte kinderen werden voorgelezen.

En hier is de heuvel door de overvloedige regenval van de afgelopen weken en het heerlijke weer van de afgelopen dagen omgetoverd tot een zeldzaam grasgroen en veelkleurig bloemenparadijs. De temperatuur is heerlijk en omdat de sapstroom door de koude periode nog niet op gang is gekomen is er veel werk rond de bomen te doen. De grotten krijgen een grondige schoonmaakbeurt. Dat is ook wel nodig want ze ruiken muf en de matrassen zijn erg klam en overal ligt rommel verspreid. Jodien werd er bijkans moedeloos van. Ook hadden we zo weinig ruimte voor onszelf en zijn we door alle hekken met roestige sloten omgeven, dat we ons gevangen voelden. Gelukkig hebben we nu een grot voor ons alleen. Vandaag zou Jodien mee naar het vrouwencentrum in het Palestijns dorp Nahalin dat hier onderaan de heuvel ligt. De bijeenkomst is afgeblazen omdat de vrouwen naar de begrafenis gaan van hun dorpsgenoot die gisterenavond door een Israelische militair is doodgeschoten. Wat de man heeft misdaan in de ogen van de militairen is niet duidelijk. Feit is wel dat een dorpsgenoot die de man naar het ziekenhuis in Bethlehem vervoerde, bij terugkomst door de soldaten is neergeschoten. Een akelig verhaal, voor ons net zo dichtbij als Utrecht voor jullie. Terwijl de Palestijnen massaal staken om deze brute moord dalen hier opnieuw flarden met vrolijke poerimmuziek af van de heuvels waar de settlements staan. En wij volharden in het onkruid wieden, het snoeien en het zaaien van alle zaden die Martin kocht van jullie bijdrage. We gaan de groentes en zonnebloemen hier met hoop en liefde opkweken!

Een hartelijke groet voor jullie allen,

Jodien en Martin

Even wachten...Pizza

21 maart 2019

In het nieuws las ik over het werk van bezorgers van maaltijden bij Deliveroo. Volgens de rechter heeft Deliveroo de koeriers ten onrechte gedwongen een bestaan als zzp-er te accepteren. Bovendien valt Deliveroo wel degelijk onder de cao voor beroepsgoederenvervoer. De rechtbank greep in en ook de overheid roerde zich indirect in de discussie doordat een 20-jarige bezorger, die ook lid is van de jongerenafdeling van de PvdA, een zaak aan spande met steun van zijn partij.

Andere voorbeelden die in het verlengde liggen van het voorbeeld bij Deliveroo zijn het werk van taxichauffeurs bij Uber en het werk van huishoudelijke hulpen bij Helping. Feitelijk betalen zzp-ers minder belasting door een aftrekregeling, betalen niet mee aan een collectieve pensioenregeling en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar bij een ongeval of pensionering vallen deze zzp-ers in de bijstand van de overheid als zij niets hebben gespaard.

In Nederland is er sprake van een vrije markt met een enorme speelruimte om zaken zelf te regelen, maar ook de overheid is een partij met eigen belangen. De overheid realiseert zich dat al deze vrijheid voor ondernemingen ten koste kan gaan van de eigen belangen. Een belang dat draait om het nemen van verantwoordelijkheid en ‘wie gaat dat betalen’. De overheid moet orde scheppen en laten zien dat er een andere wind gaat waaien. Kaders scheppen voor de markt waarbinnen die markt de vrijheid heeft om te ondernemen. Langzaam maar zeker gaat het roer om, want er zijn natuurlijk veel meer terreinen waarop de overheid kan ingrijpen in de vrijheid van de burgers of onderneming. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie.

De manier waarop platformorganisaties als Deliveroo hun organisatie inrichten, ontslaat hen van de verplichting om de medezeggenschap op orde te brengen. Zzp-ers worden niet beschermd door het arbeidsrecht en er is geen wettelijke verplichting om de personeelsvertegenwoordiging te regelen. De Wet op de Ondernemingsraden heeft nog geen antwoord geformuleerd over hoe platform organisaties om dienen te gaan met medezeggenschap.

Ondanks ontbrekende wetgeving heeft Deliveroo hier een antwoord op gevonden door de oprichting van het Rider Forum, een groep bezorgers die de bezorgers van hun eigen stad vertegenwoordigen en geregeld als groep in contact zijn met het hoofdkantoor in Amsterdam met als doel om de ‘algemene rider happiness’ te bevorderen.

Maar het zo snel mogelijk afleveren van zowel pakketten en maaltijden roept hele nieuwe problemen op op de arbeidsmarkt. Daar vraagt de consument niet om maar het wordt als service aangeboden door de maaltijdleveranciers. Zo worden diensten en producten op de markt gebracht. niet omdat de klanten dat vragen maar omdat de ondernemingen nieuwe markten creëren.

Het gaat om zoveel mogelijk geld verdienen.

Bericht van Martin en Jordien

8 maart 2019

We zijn ruim een week geleden bij de Tent of Nations aangekomen en konden meteen voor Sinterklaas spelen. Van het geld dat we van de Hagediensten en enkele vrienden meekregen hebben we uit Nederland een drietal topkwaliteit snoeischaren en allerlei strooigoed in de vorm van groentezaden gekocht. De gebroeders Nassar, Daher, George en Dawoud, zijn er heel blij mee. Ze bedanken jullie hartelijk en nodigen jullie uit om ook zelf te komen.

Na een zonnige, eerste dag sloeg het weer om. Het werd guur koud en regende zo intens dat dat het water door de dikke rots drong en in straaltjes de grot binnenliep. Bibberkoud vonden we een herberg in Bethlehem. We waren samen met Hidde, een jongen uit Ede, die helemaal straalde bij het binnengaan van de Geboortekerk en ons nog dagelijks verrast met zijn onbevangen geloof in de letterlijke waarheid van de bijbelverhalen. We brachten een bezoek aan Hijazi Eid, onze Palestijnse gids op het Abrahampad en hoorden van hem dat het leven van de Palestijnen er niet eenvoudiger op is geworden. Zo zit zijn schoonzoon al ruim een jaar in administratieve hechtenis. Dit is een soort preventieve gevangenschap door het Israëlische leger, waaraan geen rechter te pas komt.

Het is hem al vaker overkomen. Ook de Palestijnse Autoriteit had het al op hem gemunt. Hij zet zich namelijk in voor mensen die om onduidelijke redenen in gevangenschap zitten. Zijn zoontje van acht heeft hem al met al nog geen 365 dagen in zijn hele leven gezien. Het jochie liet ons onderstaande tekening zien waar zijn veerkracht van afstraalt. Kijk maar naar de zon en de vrolijke, stevige bomen.Hijazi zelf blijft zich onverdroten inzetten om Palestijnse jongeren aan het wandelen te krijgen. Hij is nu in overleg met Daoud Nassar om voor de bewoners van het Palestijnse dorpen onderaan de heuvel een wandeling uit te zetten waarbij ook de Tent of Nations wordt aangedaan. Over de opstelling van de Palestijnse Autoriteit is Hijazi furieus. Abbas en consorten zijn alleen maar uit op het behoud van hun positie en zelfverrijking, vindt hij, terwijl de werkeloosheid, armoede en onvrede bij veel mensen toeneemt.

Vanaf zondag is het weer opgeknapt -gisteren nog wel een regenachtige middag- en zijn we weer aan het werk gegaan. Jodien is in en om de grot de boel op orde aan het brengen terwijl Hidde en ik samen met de broers op het land werken. Het zal niet lang meer duren of de sapstroom in de bomen komt hier op gang en het een race tegen de klok om de bomen op tijd gesnoeid te krijgen. Deze week zijn de wijnstruiken aan de beurt. De combinatie van compost en overvloedige regen maakt dat het soms een hele zoektocht is om de vorig jaar geplante stuikjes terug te vinden en van gras en bloemen te ontdoen. Na het wieden en snoeien spreiden we een deel van het weggehakte gras als een bedje om de nog jonge struiken om zo uitdroging en erosie te voorkomen en een extra compostshot toe te dienen.

Vannacht slaapt er hier een groep Nederlanders, die een reis door Israël en Palestina maken.

Ze blijven hier een paar dagen en morgen helpen zij met wieden. Het is bijzonder om hun indrukken te horen. Volgens de Joodse Israëliërs die ze spraken was het meest haalbare één staat met gelijke rechten voor Joden, Palestijnen en overige minderheidsgroepen. De weg er naartoe is echter lang en de politici die nu aan de macht zijn vormen het grootste obstakel om ook maar een stap in deze richting te zetten. Ook de linkse oppositie heeft nog geen gezamenlijk perspectief voor een vreedzame oplossing van het conflict.

Vanaf de heuvel van de Tent of Nations kun je met eigen ogen zien wat de gevolgen van de huidige politiek van Israël zijn. Al maar verder oprukkende, illegale, Joodse nederzettingen die onderling verbonden worden met toegangswegen die veelal niet toegankelijk zijn voor Palestijnen. Steeds als ik me van het werk opricht en om me heen kijk is er die dubbele gewaarwording. Enerzijds is er het schitterende heuvellandschap met zoveel groen en bloemen, anderzijds zie je overal de nederzettingen met idyllisch witte huizen met rode daken. Het went gewoon niet. Tegelijkertijd voel ik me hier veilig en op mijn gemak. Het is heerlijk om met één ding tegelijk bezig te kunnen zijn en op een dag als vandaag de zon en de koele bries te voelen. “Elke wijnstok die klaar is om uit te lopen en vrucht te dragen is een stap richting Gods koninkrijk,” zei Jodien laatst. Dat was raak gezegd. En ‘de wijn als voorteken van Gods koninkrijk’ zoals we in de Hagediensten vaak zeggen bij het rond laten gaan van de wijn, komt er niet zomaar. Het werk om het zover te laten komen is gelukkig wel iets waar ik heel vrolijk onder blijf.

Lieve groet ook van Jodien, Martin.

Als het levenseind komt

8 maart 2019

Door toegenomen leeftijdsverwachting, keuze aan medische behandelingen en persoonlijke mondigheid, staat de laatste jaren het gesprek over het levenseinde volop in de belangstelling. Zowel in het publieke debat als in de privésfeer. Wat is waardig leven en sterven? Wanneer is een leven voltooid en wie bepaalt dat? Wat is palliatieve zorg en wat zijn de mogelijkheden van en grenzen aan euthanasie?

Naast medische vragen, speelt de ethiek een rol en ook iemands geloofsovertuiging. Dat laatste merken vooral ook de pastorale medewerkers van de Protestantse Gemeente Driebergen die in gesprekken met deze vragen te maken krijgen.

Omdat zij vermoeden dat de vragen rond levenseinde breder leven is er op dinsdagavond 19 maart a.s. een informatie- en gespreksavond in Nieuw-Salem te Driebergen.

Als spreker is uitgenodigd plaatsgenoot dr. Martin Smalbrugge. Hij is specialist ouderengeneeskunde en werkt als hoofd van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde en senior onderzoeker bij de afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde van het Amsterdam UMC, locatie VUmc, te Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich vooral op de zorg voor verpleeghuisbewoners met stemmingsstoornissen (depressie, angst), dementie en beroerte.

Daarnaast is mevr. Fia Oomen als spreker uitgenodigd. Zij werkt als predikant-geestelijk verzorger binnen de Warande Zeist op de psycho-geriatrische, somatische en revalidatieafdelingen. In 2017 verscheen van haar hand het boek “Gebroken glas” – praktijkverhalen van een geestelijk verzorger. Op deze avond deelt zij 2 verhalen en is zij met een uitgebreide boekentafel aanwezig.

Aansluitend is er na een pauze gelegenheid om met de sprekers en elkaar verder van gedachten te wisselen over vragen die hun beider bijdrage ongetwijfeld oproepen. (Margreet le Clerq)

Plaats: Nieuw – Salem, Grote Kerk Driebergen, De Lei 86. Tijd: Dinsdagavond 19 maart a.s. Vanaf 19.30 is de zaal open en is er koffie/thee, om 20.00 uur start de avond.

Samen voor het klimaat

8 maart 2019

Op zondagmiddag 10 maart is er een grote Klimaatmars in Amsterdam, van 13 – 16 uur. De start is op de Dam. Met deelname aan de klimaatmars laat je aan de regering zien dat er veel draagvlak is in Nederland voor een steviger klimaatbeleid. Het klimaat gaat iedereen aan. De wens is dan ook dat onze regering rechtvaardige maatregelen neemt.

Ook vanuit de kerken wordt veel deelname verwacht. Jongerenwerk Grote Kerk organiseert in samenwerking met Jongerenkoor Driebergen en locale ondernemers deelname vanuit Driebergen aan de klimaatmars in Amsterdam. Verzamelen op station Driebergen-Zeist, spoor 2 om 11:30 uur.

Deelnemers die zich aanmelden via http://threehills.nl/duurzaam-driebergen/, krijgen bij vertrek een lunchpakket mee en kunnen na afloop, rond 17:30 uur gezamenlijk eten in Nieuw Salem (naast de Grote Kerk) in Driebergen. Om 18:30 uur is er een speciale klimaatdienst in de Grote Kerk. Voorganger is ds. Marian van Giezen en het RK Jongerenkoor verleent medewerking aan de dienst. Degenen die vanuit de Hagedienst hieraan willen deelnemen, kunnen de dienst van a.s. zondag voortijdig verlaten om op tijd op het station te zijn.

Een andere mogelijkheid is om eerder te vertrekken. Voorafgaand aan de start van de Klimaatmars op de Dam vindt in of voor de Dominicuskerk (Spuistraat 12, Amsterdam) om 12:15 uur voor alle deelnemende kerken een oecumenische viering (https://www.groenekerken.nl/klimaatmars/) plaats. Deze is georganiseerd door de Groene Kerken beweging. Aansluitend wordt de klimaatmars gezamenlijk gelopen.

Veertigdagentijd; mens waar ben je?

8 maart 2019

Dit thema is gerelateerd aan het Hongerdoek van dit jaar ontworpen door Uwe Appold (Flensburg) Mens waar ben je? De vraag is niet, zo stelt hij: waar is God?, maar: Waar is de mens?' Het is een doek waar je samen heel goed naar moet kijken, mede vanwege de eenvoud, die het uitstraalt. Uwe Appold geeft ons een moderne inkijk in hoe voor hem, onze aarde erbij staat. Hij verkreeg zijn inspiratie door de encykliek Laudato Si door paus Franciscus in 2015 uitgegeven, waarbij 'ons gemeenschappelijk huis' onze aarde, centraal staat. En daarbij hangt alles met alles samen:

  • onze zorg voor de schepping, mens, plant en dier

  • onze zorg voor de armen

  • onze zorg om het behoud van dit alles, zo kostbaar.

Mens waar ben je?

De vraag van God, 'Mens, waar ben je?' (Gen. 3,9) daagt me, zo schrijft de kunstenaar uit, na te denken over waar en waarvoor ik zelf sta, wie ik ben, naar wie ik mijn oor te luisteren leg en of ik (te) snel een oordeel vel. Een plaatsbepaling. Misschien eerder een herijking. De vraag 'Mens waar ben je? doelt in de kern op de verantwoordelijkheid die iedere mens heeft, voor zichzelf, voor zijn medemensen en voor de wereld als geheel. De vraag kan uitgebreid worden: Mens, waar ga je heen?, Wat is onze gezamenlijke toekomst? Aan ons als het ware de opdracht om te voorschijn te komen en gezamenlijk ieder op zijn of haar wijze opnieuw aan de gang te gaan.

Een allereerste blik voor de komende week! In het midden van de doek is van boven naar beneden aarde uit Getsemané in het hongerdoek verwerkt, In de tuin van Getsemané begon het lijdensverhaal, uitmondend in het Paasgebeuren. Op de aarde rust de goudgele cirkel, symbool van God. In de gebrokenheid mogen wij samenwerken om ons gemeenschappelijk huis, midden in de cirkel af te bouwen. De cirkel ligt ietsjes links van het midden, dat wil zeggen, geloven staat niet meer in het centrum!

Tot zover voor deze keer

Ik stel voor dat we iedere week, hetzij tijdens de viering van Schrift en Tafel, hetzij tijdens de zaterdagse vesper een detail onder de loep nemen. Het doek is zeer actueel en dwingt ons goed te kijken, elkaar te bevragen om wellicht deze Veertigdagentijd op weg naar Pasen tot een vruchtbare tijd te laten zijn.

Vrede en alle goeds

Marijke Egelie

Verlichting NU

7 maart 2019

Momenteel lees ik het boek Verlichting NU van Steven Pinker. Hij beschrijft in dit boek vele facetten van onze samenleving, van veiligheid tot gezondheid en welvaart. En op alle terreinen geeft hij aan dat in de loop van de vorige eeuw er veel vooruitgang is geboekt,

onderbouwd met cijfers. Wie de krant erop naslaat, is geneigd te denken dat de wereld gedoemd is ten onder te gaan, of dat de periode van vooruitgang voorgoed voorbij is maar Pinker laat zich echter niet gek maken en kijkt naar de feiten. En die zijn hoopvol. We worden gezonder, rijker, leven meer in vrede, en zijn zelfs steeds gelukkiger.

En natuurlijk kan het altijd beter. Er zijn gezinnen met een minimaal inkomen. We hebben een soep van plastic in de oceanen. Of pizzabezorgers die regelmatig worden beroofd. Of topbestuurders met een exorbitant inkomen. En het klimaatprobleem moet aangepakt worden.

De overheid kan door middel van wetgeving dingen verbeteren, maar ook zij zal nu ook ons gedrag proberen te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan het verstrekken van goedkopere leningen of een lager btw-tarief als je je huis isoleert of het verlenen van vrijstellingen als je overstapt op elektrisch vervoer. Maar het is ook duidelijk dat de overheid niet alles kan regelen en dat het nu ook op ons eigen gedrag aankomt. Ons gedrag is steeds meer leidend als het gaat om de wereld een klein stukje mooier te maken.

Voor allerlei privé initiatieven een uitgelezen kans om hier actief een bijdrage aan te leveren. Men wordt zich bewust van gedragingen binnen het eigen dorp of de groep men kijkt verder dan ‘dat doen wij hier nu eenmaal op deze manier’.

Er zijn dus dwarskijkers nodig die een nieuwe koers willen varen. En die moeten de ruimte krijgen voor nieuwe benaderingen. Afwijzen of tegenwerken van die initiatieven is rampzalig. Dat geldt ook voor de politiek. Het draagvlak vertrekt te paard en komt te voet. Zeker vanuit het gezichtspunt dat de politiek of de overheid dit niet alleen kan is dat een harde voorwaarde voor succes. En we zijn in Nederland al te laat. En je mag drie keer raden waarom! Er is een nieuwe verlichting nodig en wel NU.

Art of stations of the Cross

21 februari 2019

"Waarom hebt U mij verlaten?" Jezus' woorden vanaf het kruis resoneren met de wanhoop die veel mensen vandaag de dag voelen. Dit gevoel is urgent voor hen in de marge van de samenleving, van vluchtelingen tot slachtoffers van mensenhandel. Art Stations of the Cross is een uniek publiek kunstproject. De route voert bezoekers mee langs kunstwerken op zowel seculiere als religieuze locaties in Amsterdam en is bedoeld als een kunstzinnige contemplatieve pelgrimstocht. Op diverse data zijn er ook muziekuitvoeringen, lezingen en een symposium. Het verhaal en de symboliek van de Kruisweg zetten aan tot reflectie over actuele vormen van onrecht. De afbeelding boven dit artikel is een uitsnede van de eerste statie ‘Madonna del Mare Nostrum’ olieverf op doek, van HansA (Hans Versteeg), hansaversteeg.com.

Het project is gestoeld op de traditie van de Kruiswegstaties, de veertien gebeurtenissen tijdens Jezus' laatste tocht door Jeruzalem - van zijn veroordeling tot de kruisiging en graflegging. In Amsterdam is een vijftiende statie toegevoegd: de wederopstanding. De tentoonstelling vormt een eigentijdse Via Dolorosa, of Lijdensweg, met haltes op 14+1 locaties in Amsterdam. De route voert langs zowel seculiere als religieuze locaties, waaronder de St. Nicolaaskerk, de Reinwardt Academie, The Small Museum bij Paradiso, en het oudste gebouw van de stad, de Oude Kerk.

Art Stations of the Cross sluit met het thema Troubled Waters aan bij Amsterdams geschiedenis als havenstad, een stad die water door zijn aderen heeft lopen en die via het water verbonden was en is met de wijde wereld. Water kan een plaats van wonderen zijn – zoals in de Bijbel – maar ook van traumatische ervaringen. Syrische vluchtelingen zetten hun leven op het spel in een poging de Middellandse Zee over te steken om de oorlog in hun land te ontvluchten. Jonge vrouwen en mannen worden in containers opgesloten en naar Europa vervoerd om daar als slaven ingezet te worden in de seksindustrie. En de oplopende temperatuur ten gevolge van de klimaatverandering heeft geresulteerd in natuurrampen die wereldwijd vooral de armen treffen.

De route langs de kunstwerken is bedoeld als een kunstzinnige contemplatieve pelgrimstocht. De kruiswegstaties willen de ‘pelgrims’ een handvat bieden om tijdens de veertigdagentijd stil te staan bij het lijden van Christus en onze medemens. Dit gebeurt op een manier die de bezoekers kunstzinnig, geestelijk en moreel uitdaagt. Op 13 locaties bevindt zich één kunstwerk, in de Singelkerk zijn dat er twee en de installatie in de Oude Kerk vormt zowel de 14de als de 15de statie. Alle werken zijn hedendaags, in drie gevallen speciaal ontwikkeld voor dit project. De bezoekers zullen ‘verborgen’ plekken in Amsterdam gaan ontdekken en de stad met nieuwe ogen gaan bezien.

Het project heeft al enkele jaren over de wereld gereisd om bewustwording te vragen voor hen die onderdak en compassie nodig hebben. De vorige tentoonstelling was in New York, waar de route o.a. langs The Cloisters, Cathedral of St. John the Divine, en het 9/11 Memorial liep. Art Stations of the Cross begon in London in 2016, met haltes bij o.a. de National Gallery, Tower of London, en St. Paul's Cathedral. In 2017 vond het project plaats in Washington D.C, met haltes bij o.a. de National Cathedral, de Martin Luther King Jr. Memorial, en naast het gebouw van de Supreme Court.

Het leven is een voorrdurende uitdaging om hoopvol te blijven

8 februari 2019

Theo Hettema is predikant en ook een betrokken woordvoerder van de familie Tamrazyan, die boven in dit buurt en kerkhuis woont en tevens voorzitter is van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse kerk Den Haag. Ricoeur is volgens Hettema een filosoof van de hoop. 'Hoop is voor hem niet zo maar een mooie intentie maar iets dat in de werkelijkheid ligt als mogelijkheid en er om vraagt te voorschijn te komen.'

De werkelijkheid?.....zijn dat de afgewezen azielzoekers, die het recht hebben om te blijven, vraag ik me dan af?

En die hoop wordt dan soms op een of andere manier in ieder van ons geboren, en vraagt om te voorschijn te komen?

Wij durven immers te geloven en te hopen dat de uitzetting niet plaats zal vinden.

Maar let wel: ''Het is een hoop die je voortdurend moet bevechten, omdat zij geen moment de confrontatie met het kwaad, wat Ricoeur het 'onherleidbare lijden' noemt, uit de weg gaat.

En daarbij haalt hij Kant aan: 'Wij zijn geneigd tot het kwaad en wij strekken ons uit naar het goede.'

De echte hoop is dat je weet wat het echte kwaad is!!

''En op het moment dat je weet wat het echte kwaad is, ben je er niet meer aan overgeleverd. Dan is de angel eruit, om het maar eens bijbels uit te drukken.'

Ricoeur ziet de mens als competente mens. De mens is capabel om een zinvol leven te ontwikkelen. Ieder van ons met zoveel mogelijkheden in je om het leven de moeite waard te maken.

En daarbij gaat het niet alleen om het verleden maar ook om een doelgericht naar voren toe.

Dan heb je pas de hele mens te pakken. Dan komt hij meteen met Levinas als grote voorbeeld op de proppen. 'In het gelaat van de ander, zie ik de ander' ''Hier ben ik voor jou'!

Dan ben je echt een capabel mens voor Ricoeur.

Weliswaar ook een mens met tegenslagen,.... de tragiek van het bestaan erkennen, je hierdoor te laten overrompelen en toch je levensverhaal te ontwikkelen, je laten raken en dat alles in te zetten in een hoopvol handelen.

Je uitstrekken naar het goede, zonder het kwaad daarbij uit de weg te gaan.

Dat is, denk ik, de hoofdmoot van dit artikel en dat vraagt om voortdurende bezinning.

Terug naar de reden van ieders samenzijn hier in dit huis.

Onze reële angst is uitzetting voor die vele kinderen, maar.... laat die angst niet het laatste woord hebben. Laat je getroffen weten door verhalen uit de Schrift, jouw traditie in je biografie.

Bijvoorbeeld psalm 138 van Huub Oosterhuis:


“Gij hebt mij gesterkt diep van binnen.


Ik moet door het oog van de naald,


Gij haalt mij er door. Gij voor eeuwig


vriendschap, ontferming en trouw.''

Het gaat erom verhalen van angst, én verhalen van hoop die er in elke religie zijn, te delen met elkaar. Durven we die verhalen hardop aan elkaar te vertellen?

En tegelijkertijd meegaan in Gods bevrijdend handelen. Hij/Zij prikkelt jou om ontvankelijker en open te staan ten opzichte van de werkelijkheid, en dan vooral ten opzichte van de roep van de ander die daarin klinkt.


Kunnen we dat, durven we dat? Marijke Egelie

Hart-werken

21 februari 2019

Heel Holland Bakt, de Voice of Holland of Project Rembrandt, stuk voor stuk goed bekeken televisieprogramma’s. Opvallend is dat het bij deze programma’s niet gaat om het plezier in bakken, zingen of schilderen. In de basis gaat het altijd om presteren en winnen en dan zijn er natuurlijk ook verliezers. Aan het eind is er telkens weer het onverbiddelijke oordeel van de jury. Een andere vorm van prestatiemeting zie ik aan de achterkant van het programma, namelijk de kijkcijfers. Als die te laag zijn wordt een programma gestopt.

Ik signaleer door dit soort programma’s een meedogenloos klimaat, namelijk dat van de prestatiemaatschappij. En als je om je heen kijkt zie je het overal terug. Kinderen van 7 jaar worden op het voetbalveld gescout, op scholen moeten toetsen worden gemaakt en in de ondernemingen functioneringsgesprekken gevoerd. Dat allemaal om prestaties te meten.

Ik ben geen medicus maar heb wel veel meegemaakt. Voor prestaties heb ik geen antenne, ik wil doen wat mijn belangstelling heeft en ben daar redelijk goed in. Daar vielen scholen overigens niet onder en sport vond ik ook niks. En toch heb ik een leuk en interessant bestaan. Er is veel te leren in de wereld maar je moet je er wel in willen verdiepen. Werkstress of burn-out is mij volledig onbekend. En ik wijt dat aan de afwezigheid van prestatie.

Ga voor hart-werken

36% van werkgerelateerde ziekteverzuim ontstaat door werkstress. En dat kost de samenleving in ons land zo’n slordige € 1,8 miljard. Naar oorzaken en behandeling wordt natuurlijk driftig gezocht. Maar het ei van Columbus is nog niet gevonden. De oplossing wordt teveel gezocht in de compensatie van al dat presteren. Heel hard werken is de norm en vraagt om hard ontspannen. Want hard ontspannen betekent dat medewerkers gezond blijven. En gezonde medewerkers zijn productiever en verzuimen minder. En dan is de cirkel weer rond. De vraag is dus of hard werken de norm zou moeten zijn.

Blog van Cor. P. Berkel

7 februari 2019

Het zal velen opgevallen zijn: er wordt voor van alles geprotesteerd. Zwarte pieten en dierenliefhebbers of tegen abortus. Om nog maar te zwijgen over de gele hesje in Frankrijk of de Brexit in Engeland. Niets op tegen en een heel mooi recht maar het moet niet uit de hand lopen. Vooral de gele hesjes in Frankrijk kunnen er wat van. Branden, verwoestingen en vernielingen zijn er regelmatig een gevolg van. Natuurlijk is dat een bepaald publiek die altijd uit zijn op vernieling, dat zal wel maar toch.

Een andere vorm van actievoeren is dat van de protestgroep tegen dierenleed. Nou ben ik er niet voor om dieren te laten creperen. Maar om nu bij de boeren in de stal s’nachts video's te maken om te laten zien wat er in de stal gebeurt, gaat mij te ver. En dat de vereniging voor het behoud van het leven van een ongeboren kind vrouwen die in verwachting zijn bij de kliniek aan te spreken en te intimideren gaat mij ook te ver. Dan heb ik het nog niet over de blokkeer Pieten in Friesland.

Het lijkt er op dat de grens, voor wat in een protest nog net kan, niet meer gerespecteerd wordt. Dat alles kan als het maar protest is. Zo gaat het draagvlak voor het protesteren ook naar de knoppen. Voor sommige protesten is ook niet de toestemming van de overheid gevraagd. Dat zou direct aangepakt moeten worden. Iedereen in Nederland kan binnen de wetten zijn activiteiten uitvoeren. Daar mag tegen geprotesteerd worden maar ook binnen de wet.

Er zitten twee kanten aan het recht om te protesteren. De vrijheid van meningsuiting en de politieke kant dat het parlement de wetten vaststelt. Als mensen het niet eens zijn met vastgestelde wetten kan men op grond met de vrijheid van meningsuiting daar tegen protesteren. Mijn bezwaar hiertegen ontstaat door de wijze waarop dat uitgevoerd wordt. In Frankrijk loopt dat telkens uit de hand.

Protesteren is ook een signaal voor besluitvormers dat de afstand tussen hen en burgers te groot is. Er is onbegrip over de vastgestelde wetten en regels. Er moet meer aandacht gegeven worden aan het betrekken van een groot publiek bij de plannen voor iets nieuws. Daar zijn technisch inmiddels veel mogelijkheden voor. Men moet zich maar eens verdiepen in de sociale media.

De mensen aanspreken die problemen ervaren is een goed middel om de protesten te voorkomen. Ik ben benieuwd naar de aanpak van het klimaatakkoord. Zoals het nu gaat in de reacties wordt de stemming steeds negatiever. Dat vraagt om een andere benadering dan wat gewoon is. De klimaattafels zijn een voorbeeld een nieuwe opzet. En dat heeft ook een nieuw resultaat opgeleverd. Nu nog een vervolg om de protesten te voorkomen en te zorgen dat er een echt draagvlak ontstaat.

Draagvlak

17 januari 2019

Het zal je niet verbazen dat ik dit jaar weer start met het klimaatakkoord. Daar wil men draagvlak voor. Maar zoals het nu gaat komt er geen draagvlak. Voorlopig worden er vele woorden gesproken en ontbreekt het aan daden.

Met 100 organisaties is aan 5 klimaat tafels met elkaar vastgesteld op welke manier in Nederland het klimaatdoel van Parijs bereikt moet worden. En dan durft de VVD het aan om te stellen dat men het nog eens moet bekijken en het toch misschien wel anders gaan doen. Ja er moet wel draagvlak zijn voor het klimaatakkoord. Alsof deze opstelling iets toevoegt aan het draagvlak. Als je al die mensen aan de klimaattafels voor gek wilt zetten moet je zo doen.

Voor draagvlak heb je geïnteresseerde mensen nodig. En dat zijn de overleggers van de klimaattafel juist. Nu ook een slapende groep, die zich nog niet druk maakt, oproepen op deze manier zal zeker niet werken. En degenen die zich wel druk maken in de publiciteit hebben zich inmiddels met hun uitspraken ingegraven. Die partijen moet je juist niet proberen te bekeren want die hebben al een geloof.

Voor dit proces kunnen belangrijke lessen getrokken worden uit het Brexit-proces. Ook daar zie je dat alles vastloopt doordat partijen zich ingegraven hebben. Wat onbegrijpelijk is dat Engeland een besluit dreigt te nemen waar in heel Europa de nadelen van ondervonden worden. Wij in Nederland worden daar ook flink door geraakt. Met zulke vrienden heb je geen vijanden nodig. We moeten maar vertrouwen op Europese bescherming. Ook onder de bevolking in Engeland is het draagvlak wel over. Die willen er helemaal niets meer mee te maken hebben. Ze zijn het vertrouwen in de politiek kwijt.

Zo moet het dus niet. Waar hebben we het over bij de term draagvlak? Draagvlak draait om een groep mensen die allemaal iets willen of steunen. In het bedrijfsleven gaat het er dus om dat je als bestuurder ervoor moet zorgen dat de beslissingen die je van plan bent te nemen onderschreven worden door de organisatie. Dat wil zeggen dat de rest van de organisatie die beslissingen ook echt accepteert en eraan meewerkt.

Minister Wiebes (ja ook VVD) en zijn ministerie moeten de regie nemen en zorgen dat we een soort Brexit voorkomen. En deze minister houdt zich op dit ogenblik stil want de meningsverschillen in de coalitie zijn te groot. Hierdoor is het draagvlak aan het afbreken. De berekeningen en besluiten van de politiek moeten nog op tafel komen en kunnen aanleiding zijn om het akkoord verder uit te werken of bij te stellen.

Kritiek is daarbij nuttig, maar gezeur van de VVD en andere partijen kan daarbij gemist worden. Er moet anders dan bij Brexit wel wat tot stand komen.

Klimaatakkoord

3 januari 2019

En ineens was het er het klimaatakkoord. Het is nog wel een ontwerp maar na de doorrekening wordt het definitief. Het is meer dan ik in mijn vorige blog had durven hopen. Een beter kerstkado is niet te vinden. Wel zijn de milieupartijen afgehaakt, maar volgens Nijpels zijn ze niet van tafel weggelopen. Hun stoelen staan er nog. Een knappe prestatie van de polderaars. En er blijkt wel degelijk mee gepraat te zijn door leden van het kabinet. Ik was te somber.

En tegelijk een mooi plan voor het nieuwe jaar. En volgens Wiebes is het ook voor de komende 32 jaar. Het is ook onomkeerbaar. Alle partijen hebben zich uitgesproken. Dan kan je niet meer zeggen dat het voor niets was. 600 maatregelen zijn voorgesteld. En er zullen er ook zijn die voor mensen en organisaties niet leuk zijn. Er is dus werk aan de winkel. En het gaat dus zeker 32 jaar duren maar als de richting duidelijk is gaat dat ook min of meer vanzelfsprekend.

Zo wordt het klimaatakkoord ook een nieuwjaarswens. Dat we er in mogen slagen het akkoord zo goed en kwaad als dat gaat uit te voeren. Meerdere keren is aangegeven dat we het met z'n allen moeten doen. Iedereen privé of op het werk of als vrijwilliger en mantelzorger krijgt er mee te maken. Het wordt een cultuuromslag vergelijkbaar met de industriële revolutie waarbij veel handarbeid gemechaniseerd is. Nu moet de cultuuromslag onze wereld CO2 vrij maken. Daardoor moet de klimaatverandering stoppen.

En niet alles gaat zoals je dat vooraf hebt bedacht. Er moet nu er nu opnieuw met de milieubeweging gepraat worden. Men wil het akkoord niet ondertekenen maar er staan veel goede dingen in is hun reactie. En ook uit de doorrekening zal blijken dat er nog een aantal zaken niet voldoende CO2 reductie opleveren. Maar minister Wiebes heeft een doel bereikt namelijk het draagvlak opbouwen voor de besluiten over de CO2 reductie.

Er gaat natuurlijk ook veel kritiek komen en het is slechts een begin dus er kan nog van alles misgaan. Kritiek zou opbouwend moeten zijn. Maar ik vrees, gelet op de politieke winst die de oppositie wil behalen, dat het van dik hout is. Want de Statenverkiezingen komen eraan en bepaalde partijen hebben behoefte zich te profileren en zich er tegen af te zetten.

Ik hoop dat het jullie lukt iets dergelijks te doen. Een mooiere wens voor kerst een komende jaar kan ik niet bedenken.